- تتمه کتاب نکوهش دنیا 1
- اشاره 1
- پندهایی در نکوهش دنیا 1
- شرح توصیف دنیا با مثلها 9
- شرح حقیقت دنیا و ماهیّت آن دربارۀ بنده(خدا) 22
- شرح ماهیّت دنیا بر حسب ذات آن 34
- کتاب و نکوهش مال 51
- اشاره 51
- شرح نکوهش مال و زشتی محبت به آن 53
- ستایش مال و جمع میان ستایش و نکوهش آن 58
- اشاره 61
- شرح آفتهای مال و فوائد آن 61
- فوائد مال به دنیوی و دینی تقسیم می شود 61
- امّا آفات مال،دینی و دنیوی است 64
- اشاره 66
- در نکوهش حرص و طمع و ستایش قناعت و نومیدی از آنچه در 66
- سخنان بزرگان 69
- شرح درمان حرص و طمع 72
- در فضیلت بخشندگی 78
- داستانهای بخشندگان 87
- شرح نکوهش بخل 94
- اشاره 94
- سخنان بزرگان 101
- داستانهای بخیلان 103
- شرح ایثار و فضیلت آن 106
- حدّ بخشندگی و بخل و حقیقت آنها 109
- شرح درمان بخل 115
- مجموع وظایف بنده نسبت به مال خود 120
- در نکوهش ثروت و ستایش فقر 123
- کتاب نکوهش ریاکاری و جاه طلبی 144
- اشاره 144
- در نکوهش شهرت و منتشر شدن آوازه 147
- در فضیلت گمنامی 148
- نکوهش حبّ جاه 152
- معنای جاه و حقیقت آن 154
- طبیعی بودن جاه طلبی برای آدمی و انگیزۀ آن تا آنجا که فقط با 156
- کمال حقیقی و کمال خیالی 164
- شرح جاه دوستی ستوده و نکوهیده 169
- شرح انگیزۀ ستایش دوستی و آرامش نفس به 172
- شرح درمان جاه دوستی 175
- امّا عامل اول:احساس کمال کردن به سبب گفتۀ ستایشگر 179
- راه درمان دوست داشتن ستایش و دوست نداشتن نکوهش 179
- اشاره 179
- امّا عامل سوّم:آنچه ستایشگر را به ستایش ناگزیر ساخته شکوه ممدوح است 181
- امّا عامل دوّم:ستایش دلیل بر تسخیر دل ستایشگر است 181
- درمان بیزاری از نکوهش 182
- گوناگونی احوال مردم در ستایش و نکوهش 185
- جاه طلبی به وسیلۀ عبادات که همان ریاکاری است 188
- شرح نکوهیدگی ریا 189
- اشاره 201
- حقیقت ریا و آنچه در آن ریا می شود 201
- بخش اوّل:ریا در دین از طریق بدن آن است که خود را لاغر و زرد چهره نشان 201
- بخش دوّم:ریا با نوع پوشاک و ریای با هیئت. 202
- 4-ریا کردن در عمل؛ 204
- 3-ریا در گفتار 204
- 5-ریاکاری به وسیلۀ یاران و دیدارکنندگان و آمیزش کننده ها 205
- آیا ریا حرام است یا مکروه یا مباح ؟ 207
- نخستین رکن:خود قصد ریاست 211
- شرح درجات ریا 211
- اشاره 211
- رکن دوم:چیزی که با آن ریا می شود 212
- رکن سوّم:ریا در مورد چیزی است که به خاطر آن ریا می کند، 218
- شرح ریای خفی که از حرکت مورچه پنهان تر است 221
- عملی که با ریای خفی و جلی از بین می رود و عملی که از بین نمی رود 226
- اشاره 233
- مقام اوّل:قطع کردن رگها و از بیخ و بن برکندن ریشه های ریا است. 233
- درمان ریا و راه درمان قلب در ریا 233
- مقام دوّم:دور کردن ریایی است که در اثنای عبادت پدید می آید 238
- مواردی که آشکار ساختن عبادات مجاز است 250
- مواردی که پنهان داشتن گناهان مجاز است و مکروه است مردم از 254
- ترک عبادات از بیم ریا و داخل شدن در آفتها 261
- اشاره 261
- یک پرسش و پاسخ آن 272
- مواردی که درست است بنده به خاطر دیدن مردم در عبادت 276
- مواردی که باید مرید در حال عمل عبادی قبل و بعد آن 282
- کتاب نکوهش کبر و عجب 291
- اشاره 291
- جزء اوّل:کبر 291
- اشاره 291
- شرح نکوهش تکبّر 293
- نکوهش خودخواهی و اظهار علائم تکبّر 300
- شرح فضیلت تواضع 301
- اشاره 301
- سخنان گذشتگان 310
- شرح حقیقت تکبّر و آفت آن 313
- شخصی که نسبت به او تکبّر می شود و اقسام و درجاتش و 317
- شرح چیزی که به آن تکبّر می شود 323
- شرح انگیزه های تکبّر و عوامل محرّک آن 337
- شرح اخلاق متواضعان و مجموعۀ چیزهایی که در آنها اثر 339
- اشاره 346
- راه درمان تکبّر و تحصیل تواضع 346
- امتحان اوّل: 370
- امتحان دوّم 371
- امتحان سوّم 372
- امتحان چهارم 372
- امتحان پنجم 373
- تمرین نهایی در خوی تواضع 374
- شرح نکوهیدگی عجب و آفت آن 376
- جزء دوّم:عجب 376
- اشاره 376
- شرح آفتهای عجب 380
- شرح حقیقت عجب و خودبینی و تعریف آنها 381
- شرح اجمالی درمان عجب 383
- بیان شیء مورد عجب و شرح درمان آن 390
- اشاره 400
- کتاب نکوهش غرور 400
- اشاره 402
- شرح نکوهش غرور و حقیقت آن و مثالهایش 402
- مثال اوّل:غرور کافران. 403
- مثال دوم:مغرور شدن مؤمنان گنهکار به این گفته است که:خدا بخشنده است 417
- اوّلین صنف فریفتگان و مغروران علمایند 426
- اصناف فریفتگان و اقسام گروههای هر صنف 426
- اشاره 426
- صنف دوم:صاحبان عبادت و عمل، 457
- صنف سوم صوفیانند 465
- صنف چهارم،مالداران هستند 474
- پرسش و پاسخ 479
تتمه کتاب نکوهش دنیا
اشاره
(1)بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
پندهایی در نکوهش دنیا
(2)روزی علی(علیه السلام)ضمن ایراد خطبه فرمود:«بدانید که شما می میرید و پس از مرگ زنده می شوید و برای پاسخگویی به اعمالتان متوقف می شوید،و پاداش و کیفر اعمالتان داده می شود.زندگی دنیا شما را نفریبد،زیرا دنیا خانه ای است که اهل آن را از هر سو غم و اندوه در میان گرفته و به نابودی معروف،و به مکر و فریب توصیف شده است.هر چه در دنیاست رو به زوال است و در میان اهل خود به نوبت می گردد(یک بار به نفع انسان و دیگر بار به ضرر انسان است).همواره به یک منوال نپاید و واردشوندگان دنیا از شر آن سالم نمانند.در همان حال که اهل دنیا در شادمانی و رفاهند،ناگهان گرفتار بلا و فریب می شوند؛حالاتش گوناگون است؛نوبتهایش همواره در تغییر است(گلش با خار و نوشش با نیش و...توأم است).خوشی در آن نکوهیده است و رفاه در آن دوام نیابد؛ساکنان دنیا هدف تیرهای بلایند که خدنگهای خود را به سویشان نشانه می رود و با مرگ نابودشان می سازد.در دنیا هر جیفه(روزی انسان)محترم و مقدّر است و بهرۀ انسان از آن بسیار است؛بندگان خدا بدانید که شما و عیش و نوشی که در جهان دارید از