- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- و. آرامش قلب 119
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- الف. اهمیت نماز 121
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- اشاره 143
- 1. مراتب نفس 143
- الف. نفس اماره 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- اشاره 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- مقامات عارفان 169
- الف. معنای توبه 169
- اشاره 169
- 1. توبه 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- الف. معنای ورع 175
- 2. ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- الف. معنای زهد 177
- 3. زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- ب. اختلاف فقرا 183
- 4. فقر 183
- الف. معنای فقر 183
- ج. فقر و روایات 184
- الف. معنای صبر 188
- 5. صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- الف. معنای توکل 194
- 6. توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- الف. معنای رضا 198
- 7. رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- حالات عارفان 202
- 1. محبت 202
- اشاره 202
- اشاره 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- ب. انواع خوف 209
- الف. معنای خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- ه- . معنای رجا 214
- و. انواع رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- 3. شوق 217
- معنای شوق 217
- 4. انس و اطمینان 220
- الف. انس 220
- اشاره 223
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- الف. معنای یقین 227
- 6. یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
امام سجاد علیه السلام به خدای متعال عرض می کند:
الهی چه کسی شیرینی محبت تو را چشید و غیر تو را طلب کرد؟!(1)
ه- . یقین
امام علی علیه السلام دربارۀ اهل ذکر فرمود:
گویا راه دنیا را به سوی آخرت سپری کرده، به آخرت رسیده اند، پس آنچه در پس پردۀ این عالم است مشاهده نموده اند. گویا از احوال غیبی اهل برزخ در طول اقامت در آن اطلاع یافته اند و گویا قیامت وعده های خود را به آنان نشان داده است، پس پردۀ آن را برای اهل دنیا کنار زده اند، تا آنجا که گویا خبرهایی می بینند که مردم نمی بینند و چیزهایی می شنوند که مردم نمی شنوند.(2)
مقامی که امام علی علیه السلام برای اهل ذکر بیان می فرماید، به آن جهت است که چون دل با نور ذکر صیقلی یافت و با بصیرت و بینایی، راه مستقیم الهی را پیمود، حقایق الهی برایش واضح می شود و او آن حقایق را درک و فهم می کند و بارقۀ فیض الهی سراسر وجود او را به نور یقین روشن می نماید. و این حقیقتی است که آلودگان به غفلت و اسیران غرور و شهوت، هرگز شیرینی آن را نخواهند چشید.
با مدعی مگویید اسرار عشق و مستی***تا بی خبر بمیرد در درد خودپرستی
عاشق شو ار نه روزی کار جهان سرآید***ناخوانده نقش مقصود از کارگاه هستی
حافظ، دیوان، غزلیات، ص625
1- . امام سجاد علیه السلام ، الصحیفه السجادیه، ص413.
2- . امام علی علیه السلام ، نهج البلاغه، خطبۀ 222.