- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- و. آرامش قلب 119
- الف. اهمیت نماز 121
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- اشاره 143
- الف. نفس اماره 143
- 1. مراتب نفس 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- اشاره 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- 1. توبه 169
- الف. معنای توبه 169
- اشاره 169
- مقامات عارفان 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- 2. ورع 175
- الف. معنای ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- 3. زهد 177
- الف. معنای زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- ب. اختلاف فقرا 183
- الف. معنای فقر 183
- 4. فقر 183
- ج. فقر و روایات 184
- الف. معنای صبر 188
- 5. صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- 6. توکل 194
- الف. معنای توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- الف. معنای رضا 198
- 7. رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- حالات عارفان 202
- اشاره 202
- 1. محبت 202
- اشاره 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- ب. انواع خوف 209
- الف. معنای خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- ه- . معنای رجا 214
- و. انواع رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- 3. شوق 217
- معنای شوق 217
- 4. انس و اطمینان 220
- الف. انس 220
- اشاره 223
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- 6. یقین 227
- الف. معنای یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
د. ذاکر نیازمند توبۀ حقیقی است؛ زیرا ذکر همراه با معصیت تأثیر چندانی در قلب نمی گذارد. عارف بزرگوار، ملا حسینقلی همدانی قدس سره می فرماید:
آنچه این ضعیف از عقل و نقل استفاده نمودم این است که مهم ترین کارها برای طالب قرب، جد و سعی تمام در ترک معصیت است و تا این خدمت را انجام ندهی، ذکرت و فکرت به حال قلب فایده نخواهد داشت.(1)
ه- . ذاکر سعی کند در هنگام ذکر با ادب و تواضع رو به قبله بنشیند و متوجه باشد که با چه کسی سخن می گوید و شرایط ادب را نسبت به او به جا آورد.
5. نماز بهترین ذکر خدا
الف. اهمیت نماز
نماز مهم ترین عبادتی است که خداوند بر بندگان خود واجب نموده. حق تعالی قبولی سایر اعمال را وابسته به قبولی نماز کرده است. امام رضا علیه السلام در این باره فرمود:
بدان که بعد از معرفت خدا، هیچ عملی برتر از نمازهای پنج گانه نیست.(2)
از امام علی علیه السلام نیز نقل شده که فرمود:
نماز ستون دین است. این اولین چیزی است که خدا در آن می نگرد؛ پس اگر صحیح بود، به باقی اعمال او نگاه می کند و اگر صحیح نبود، به باقی اعمال او نگاه نمی کند، و کسی که نماز را ترک کند، بهره ای از اسلام ندارد.(3)
در علم فقه، شرایط و احکام نماز به نحو کامل بیان شده است، اما لازم است
1- . بهاری، تذکره المتقین، ص191.
2- . مجلسی، بحار الانوار، ج8، ص20.
3- . مغربی، دعائم الاسلام، ج1، ص133.