سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 122

سالک علاوه بر عمل به احکام ظاهری نماز، با اسرار آن نیز آشنا باشد تا هنگام به جا آوردن این فریضۀ حق، با توجه به آنها راهی به سوی خدای خود باز کند.

چون نماز شامل مقدمات و اجزا و تعقیبات است، دانستن صفت هر یک و انجام آنها با خشوع و آرامش و اخلاص، امری لازم است. در اینجا به بعضی از آنها اشاره می کنیم.

ب. مقدمات نماز

1. طهارت: نمازگزار باید بدن و لباس خود را از نجاسات پاک کند و با وضو به نماز بایستد.

خداوند متعال می فرماید: در آن مردانی هستند که دوست دارند خود را پاک کنند و خداوند اهل پاکی را دوست می دارد.(1)

طهارت در نظر اهل معرفت چهار رتبه دارد:

پاک کردن ظاهر بدن و لباس از نجاسات و انجام غسل و وضو؛

پاک کردن اعضا و جوارح از جرائم و گناهان؛

پاک کردن قلب از اخلاق ناپسند؛

تطهیر قلب از غیر خدا و این طهارت پیامبران و صدیقین است.(2)

نماز حقیقی آن است که قلب با طهارت و پاکی، جلال و عظمت خداوند متعال را دریابد. تا هنگامی که آدمی «ما سوی الله» را ترک نکند، به طهارت حقیقی نمی رسد؛ به این جهت خداوند متعال فرمود: «بگو الله و ایشان را رها کن».(3)

1- . «فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَن یَتَطَهَّرُواْ وَاللهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ»؛ سورۀ توبه، آیۀ 108.
2- . فیض، المحجه البیضاء، ج1، ص281.
3- . «قُلِ اللهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ»؛ سورۀ انعام، آیۀ 91.