سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 126

امام صادق علیه السلام در بیان حالات امام سجاد علیه السلام فرمود: پدرم می فرمود:

پدرم می فرمود که علی بن الحسین علیه السلام هر گاه برای نماز به پا می خاست، آن چنان بود که گویا شاخۀ درختی است که جز آنچه که باد حرکت دهد حرکتی از خود ندارد.(1)

روایت شده که روزی در حال نماز، حالت غشوه به آن حضرت دست داد. چون به هوش آمد، از این حالت سؤال شد. آن حضرت فرمود: پیوسته آیه ای از قرآن را این آیه (ایاک نعبد و ایاک نستعین) را بر قلبم می گذرانیدم تا آنگاه که آن آیه را از گوینده اش شنیدم. در این هنگام بود که جسم توانایی مشاهدۀ قدرت او را نداشت.(2)

د. حضور قلب

شرط کامل بودن نماز، حضور قلب و خشوع در برابر خداوند است. حق تعالی می فرماید:

نماز را برای یاد من به پای دار.(3)

پس کسی که در نماز خواندن از خدا غافل است، در واقع امر خدا را به جا نیاورده. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود:

بهرۀ عبد از نماز به مقداری است که در آن توجه دارد.(4)

مقصود از بهرۀ هر کس از نماز، همان است که او را در مسیر انسانیت به کمال می رساند و وسیلۀ نزدیکی او به خداوند متعال است.

1- . ملکی تبریزی، اسرار الصلاه، ص184.
2- . همان.
3- . «وَأَقِمِ الصَّلَاهَ لِذِکْرِی»؛ سورۀ طه، آیۀ 14.
4- . مجلسی، بحار الانوار، ج81، ص249.