سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 16

که ایام دی رفت و آمد بهار***بده ساقی آن بادۀ خوش گوار

فتد بر دلم عکس روحانیان***میی ده که افزایدم عقل و جان

ببینم عیان کرسی و فرش را***بتازم بر اوج فلک رخش را

برون رفتی از حد خود بارها***)نراقی( از این گونه گفتارها

علامه محمد مهدی نراقی

8. عارف کیست؟

در تعریف عارف گفته شده است:

عارف یعنی شناسنده و کسی است که او را به مرتبت شهود اسماء و صفات رسانیده باشند و این مقام به طریق مکاشفه بر او ظاهر گشته باشد، نه به طریق مجرد علم و معرفت حال.(1)

عارف مقصد خود را خداوند می داند و با علم و اعتقاد صحیح پا به وادی سلوک الی الله می نهد و از روی محبت خدا را پرستش می کند تا قلب او قابلیت تجلی انوار حق را پیدا کند و متصف به صفت «عبد بودن» شود؛ زیرا بالاترین عنوان یک سالک که پس از گذراندن مراحل سلوک به آن می رسد «عبد بودن» است.

ابوعلی سینا در تعریف عارف می گوید:

آن که از نعمت های دنیا رو گردانده است «زاهد» نامیده می شود. آن که بر انجام عبادات از قبیل نماز و روزه و غیره مواظبت دارد به نام «عابد» خوانده می شود. و آن که ضمیر خود را از توجه به غیر حق بازداشته و متوجه عالم قدس کرده تا نور حق بدان بتابد به نام «عارف» شناخته می شود. البته گاهی دو تا از این عناوین یا هر سه در یک نفر جمع می شود.(2)