- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- و. آرامش قلب 119
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- الف. اهمیت نماز 121
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- اشاره 143
- الف. نفس اماره 143
- 1. مراتب نفس 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- اشاره 159
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- اشاره 169
- مقامات عارفان 169
- الف. معنای توبه 169
- 1. توبه 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- الف. معنای ورع 175
- 2. ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- الف. معنای زهد 177
- 3. زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- 4. فقر 183
- الف. معنای فقر 183
- ب. اختلاف فقرا 183
- ج. فقر و روایات 184
- 5. صبر 188
- الف. معنای صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- الف. معنای توکل 194
- 6. توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- الف. معنای رضا 198
- 7. رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- اشاره 202
- اشاره 202
- 1. محبت 202
- حالات عارفان 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- الف. معنای خوف 209
- ب. انواع خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- و. انواع رجا 214
- ه- . معنای رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- 3. شوق 217
- معنای شوق 217
- 4. انس و اطمینان 220
- الف. انس 220
- اشاره 223
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- 6. یقین 227
- الف. معنای یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
و نیز می فرماید:
همانا خداوند توبه کنندگان و اهل پاکی را دوست دارد.(1)
امام صادق علیه السلام فرمود: «هنگامی که بنده ای از روی اخلاص توبۀ محکم کند، خداوند گناهانش را می پوشاند». گفته شد: «چگونه بر او می پوشاند؟».
فرمود: «گناهان او را از یاد دو فرشته ای که اعمال او را می نویسند، می برد و به اعضا و جوارح و مکان های روی زمین وحی می کند که گناهان او را بپوشانند؛ پس در حالی خدا را ملاقات می کند که هیچ چیز بر گناهان او شهادت نمی دهد».(2)
پس ای عزیز، بدان که خداوند به لطف خویش تو را از خاک خلق نمود و با مهربانی تمام تو را به سوی خود خواند و چون معصیتش کردی، دَرِ توبه را به روی تو باز کرد تا تو در دام اهریمن گرفتار نشوی و نفس خود را هلاک نکنی؛ پس ندای او را اجابت کن و خود را در دامان پر مهر او بینداز و بدان که آن کس که تو را خلق کرده است، از هرکسی بیشتر تو را دوست دارد و هرگز تو را فراموش نخواهد کرد؛ مگر اینکه تو با بی مهری رشتۀ محبت او را پاره کنی و هیچ گاه او را اجابت نکنی.
به وقت گل شدم از توبۀ شراب خجل***که کس مباد ز کردار ناصواب خجل
بود که یار ن-رنجد ز ما به خلق کریم***که از سؤال ملولیم و از ج-واب خجل
حافظ، دیوان، غزلیات، ص404
د. مراتب توبه
توبه ریسمان خدا و مدد و عنایت اوست و بنده را چاره ای نیست که در هر حال به توبه اش ادامه دهد و هر گروهی از بندگان را توبه ای مخصوص است. پس
1- . «إِنَّ اللهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِینَ»؛ سورۀ بقره، آیۀ 222.
2- . کلینی، الکافی، ج2، ص431.