سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 180

در این آیۀ شریفه، خداوند زهد را به اهل دانش نسبت داده است و این نهایت مدح زهد است؛ زیرا تا کسی بی ارزشی دنیا را درک نکند و غبار محبت شهوات از قلب او دور نشود و از عالم طبیعت دل نکند، اهل زهد نخواهد شد.

جمال یار ندارد نقاب و پرده ولی***غب-ار ره بنشان تا نظر توانی کرد

تو کز سرای طبیعت نمی روی بیرون***کجا به کوی طریقت گذر توان-ی کرد

حافظ، دیوان، غزلیات، ص156

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

هرکس برای او انجام عمل زشتی یا شهوتی ممکن شود و به جهت ترس [از خدا] از انجام آن چشم پوشی کند، خداوند او را بر آتش دوزخ حرام می کند ... و هرکس دنیا و آخرت بر او عرضه شود و دنیا را بر آخرت ترجیح دهد، روز قیامت خدا را ملاقات می کند در حالی که حسنه ای که به وسیلۀ آن از آتش دور شود ندارد و هرکس آخرت را بگیرد و دنیا را ترک کند، خدا از او راضی می شود و گناهان او را می بخشد.(1)

ج. درجات زهد

زهد سه درجه دارد:

زهد ورزیدن در دنیا، در حالی که نفس، به آن میل و رغبت دارد. در این حالت، آدمی با تلاش و مجاهده، محبت دنیا را از قلب خود دور و سعی می کند اسیر محبت دنیا نشود.

آدمی به نعمت های آخرت و وعده های الهی ایمان داشته باشد و از این رو دنیا