- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- و. آرامش قلب 119
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- الف. اهمیت نماز 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- 1. مراتب نفس 143
- الف. نفس اماره 143
- اشاره 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- اشاره 159
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- 1. توبه 169
- اشاره 169
- الف. معنای توبه 169
- مقامات عارفان 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- الف. معنای ورع 175
- 2. ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- الف. معنای زهد 177
- 3. زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- 4. فقر 183
- الف. معنای فقر 183
- ب. اختلاف فقرا 183
- ج. فقر و روایات 184
- 5. صبر 188
- الف. معنای صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- 6. توکل 194
- الف. معنای توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- 7. رضا 198
- الف. معنای رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- 1. محبت 202
- حالات عارفان 202
- اشاره 202
- اشاره 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- ب. انواع خوف 209
- الف. معنای خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- ه- . معنای رجا 214
- و. انواع رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- 3. شوق 217
- معنای شوق 217
- 4. انس و اطمینان 220
- الف. انس 220
- اشاره 223
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- 6. یقین 227
- الف. معنای یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
نمی توانی، در صبر بر آنچه ناپسند می داری، خیر زیادی قرار داده شده است.(1)
دوستان خدا از سختی هایی که به تقدیر الهی به آنها می رسد، نه تنها ناراحت نمی شوند، بلکه آنچه را از محبوب می رسد با جان و دل قبول می کنند و از توجهی که خداوند متعال به آنها دارد لذت می برند و دائماً شوق آنها به وصال محبوب بیشتر می شود. آنان تمام این سختی ها را امتحان و ابتلاء الهی می دانند و با خشنودی بر آن صبر می کنند. این صبر عارفان است.
کمان ابروی ما را گ-و ب---زن ت-یر***که پیش دست و بازویت ب-میرم
حافظ، دیوان، غزلیات، ص422
در احوالات جابر بن عبد الله انصاری آمده که امام باقر علیه السلام او را در حال پیری و مریضی ملاقات نمود و از او سؤال کرد: حال تو چگونه است؟
عرض نمود: در حالی هستم که فقر در نزد من محبوب تر از ثروت و مرض، محبوب تر از سلامتی و مرگ، محبوب تر از زندگی است.
امام علیه السلام فرمود: اما ما اهل بیت، آنچه از فقر یا بی نیازی و مرض یا سلامتی و مرگ یا زندگی، از جانب خدا بر ما وارد شود، در نزد ما محبوب تر است.
جابر از جای خود برخاست و میان دو چشم آن حضرت را بوسید و گفت: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله راست گفت هنگامی که به من فرمود: «ای جابر، به زودی یکی از فرزندان مرا که همنام من است خواهی یافت که علوم را می شکافد».(2)
ج. فضیلت صبر
صبر از منازل سالکان و مقامات اهل توحید است و به واسطۀ آن، بنده در
1- . احمد بن عبدالله، ذخائر العقبی، ص234.
2- . نراقی، جامع السعادات، ج3، ص285.