سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 212

خوف عارفان: خوف این گروه از آن است که مبادا از خدای خود محجوب شوند و از وصال او محروم بمانند. در دعای کمیل آمده است:

خدای من، گیرم که بر عذاب تو صبر نمودم، چگونه بر فراقت صبر کنم؟(1)

اما شدیدترین خوف اهل معرفت، ترس از بدفرجامی است؛ زیرا انسان نمی داند آیا تا آخر عمر بر مسیر مستقیم باقی خواهد ماند یا وسوسه های شیطان او را از راه راست منحرف خواهد کرد؛ پس لازم است سالک به خدای خود توکل کند و از او بخواهد که عاقبت او را ختم به خیر کند.

امام صادق علیه السلام فرمود:

گاهی سعادتمندان را در راه شقاوتمندان می برند تا جایی که مردم می گویند: «این فرد چقدر شبیه اهل شقاوت است!»، ولی در نهایت، سعادت او را فرا می گیرد. و گاهی اهل شقاوت را در راه سعادت می برند تا جایی که مردم می گویند: «چقدر سعادتمند است!» و حتی او را از اهل سعادت می پندارند و سپس شقاوت او را فرا می گیرد. همانا هرکس خداوند او را از اهل سعادت قرار داده باشد، عاقبت کارش به سعادت ختم می شود، هرچند از عمر دنیا بیش از فاصلۀ دوشیدن شتری باقی نمانده باشد.(2)

د. فضیلت خوف

خوف از منازل دین و مقامات اهل یقین است و آن برترین فضائل نفسانی انسان است؛ زیرا ارزش هر صفتی به مقداری است که آدمی را در رسیدن به سعادت کمک می کند و هیچ سعادتی مانند ملاقات خدا و نزدیکی به او نیست و هیچ کس به سعادت نمی رسد، مگر با تحصیل محبت و انس خداوند