- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- و. آرامش قلب 119
- الف. اهمیت نماز 121
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- الف. نفس اماره 143
- اشاره 143
- 1. مراتب نفس 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- اشاره 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- مقامات عارفان 169
- الف. معنای توبه 169
- اشاره 169
- 1. توبه 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- 2. ورع 175
- الف. معنای ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- الف. معنای زهد 177
- 3. زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- ب. اختلاف فقرا 183
- الف. معنای فقر 183
- 4. فقر 183
- ج. فقر و روایات 184
- الف. معنای صبر 188
- 5. صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- الف. معنای توکل 194
- 6. توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- 7. رضا 198
- الف. معنای رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- حالات عارفان 202
- اشاره 202
- 1. محبت 202
- اشاره 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- ب. انواع خوف 209
- الف. معنای خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- ه- . معنای رجا 214
- و. انواع رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- 3. شوق 217
- معنای شوق 217
- الف. انس 220
- 4. انس و اطمینان 220
- اشاره 223
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- 6. یقین 227
- الف. معنای یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
امام صادق علیه السلام فرمود:
خوش گمانی به خدا آن است که به غیر او امیدوار نباشی و جز گناهت از چیز دیگری نترسی.(1)
امام باقر علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت نمود که آن حضرت فرمود:
خدا - تبارک و تعالی - فرمود: اهل عمل برای رسیدن به پاداش من بر عمل خود اعتماد نکنند؛ زیرا اگر آنها تلاش کنند و خود را در عبادت من به زحمت بیندازند، نمی توانند حق مرا ادا کنند و به نهایت بندگی من نمی رسند و به آن وسیله نمی توانند به کرامت و نعمت های من در بهشت و درجات بلند در همسایگی من برسند، ولی به رحمت من اعتماد کنند و به فضل من امیدوار باشند و با خوش گمانی نسبت به من، بر من اعتماد نمایند، که در این هنگام رحمتم آنها را شامل می شود و خشنودیم به آنها می رسد و بخششم بر آنان لباس عفو را می پوشاند. پس همانا من خدای رحمان و رحیم هستم و به این نام نامیده شده ام.(2)
3. شوق
معنای شوق
شوق آن است که آدمی از پس حجاب های غیب متوجه مُنتهای جمال حق شود و آتش طلب وصال در قلب او شعله ور گردد و طالب وصال او شده، هیجان این وصال قلب او را فراگیرد. خداوند متعال با آتش شوق، قلب اولیای خود را می سوزاند تا هر اندیشه و اراده و احتیاج به غیر خود را از آن محو کند و قلب به سوی خدا حرکت کند.(3)
1- . کلینی، الکافی، ج2، ص75.
2- . همان، ص71.
3- . ابونصر سراج، اللمع، ص67 و 68.