سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 227

اجزاء مادی باشد و خداوند متعال منزه از شبیه شدن به مخلوقات است.

6. یقین

الف. معنای یقین

اعتقاد ثابت و مطابق با واقعیت را که به واسطۀ شک و شبهه از بین نمی رود، یقین می نامند؛ هرچند آن شبهه قوی باشد. پس اعتقادی را که مطابق با واقع نیست، نمی توان یقین نامید؛ هرچند صاحب آن خیال کند که اعتقادش واقعی است.(1) به این جهت، مشرکان و صاحبان اعتقادات باطل، اهل یقین نیستند، بلکه دارای تعصب هستند.

اجزاء یقین، ایمان و لوازم آن است؛ مانند یقین به وجود خداوند متعال و صفات کاملۀ او و یقین به سایر اعتقادات دینی، مانند نبوت و امامت و معاد و حالات آن، و سایر حقایقی که ایمان بدون آنها کامل نمی شود و سعادت اُخروی بدون یقین به آن امور به دست نمی آید. کسی که به اینها یقین نداشته باشد، از صف مؤمنان خارج بوده، از اهل کفر شمرده می شود؛ هرچند با زبان، اظهار ایمان کند.

امام صادق علیه السلام فرمود:

همانا عمل کم و دائمی که با یقین انجام شود، در نزد خداوند بهتر از عمل زیادی است که بدون یقین انجام شود.(2)