سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 228

ب. مقام یقین

مقام یقین که مشاهدۀ عالم غیب با مکاشفۀ قلبی است، شریف ترین فضیلت اخلاقی و مهم ترین آنها و برترین کمالات نفسانی است و آن کیمیایی است که برخی از بزرگان اهل عرفان و فرزانگان اهل حکمت به آن می رسند و برای آن نشانه ها و درجاتی است.

ج. نشانه های اهل یقین

کسی که به مقام یقین می رسد در کارهای خود جز به خداوند سبحان به چیزی یا کسی توجه نمی کند و برای رسیدن به هدفش، بر غیر او اعتماد نمی کند؛ پس از هر توان و نیرویی جز نیروی لایزال الهی قطع امید می کند و خود و سایر انسان ها را منشأ هیچ اثری نمی بیند و می داند که هرچه برای او مقدر شده باشد، به او می رسد و به زودی به سوی خدای متعال بازمی گردد؛ ازاین رو وجود و عدم، کمی و زیادی، ستایش و مذمت، فقر و ثروت، صحت و مرض، و عزت و گمنامی در نزد او یکسان است و تمام بیم و امید او به خداوند متعال است؛ زیرا در این مقام، آدمی همۀ اشیاء را از خدای سبب ساز می بیند و توجهی به اسبابِ وسائط ندارد و همۀ آنها را در تسخیر حکمت و قدرت الهی می یابد.

امام صادق علیه السلام فرمود:

کسی که یقینش ضعیف است، به اسباب می چسبد و نجات خود را در آنها جست وجو می کند و از عادت ها و گفته های بدون حقیقت پیروی می کند و در امور دنیا و جمع آوری و نگاهداری آن تلاش می کند؛ درحالی که با زبان اقرار می کند که هیچ منع کننده و عطاکننده ای غیر از خدا نیست و همانا به بنده نمی رسد، مگر آنچه روزی و قسمت او شده باشد، و تلاش، چیزی را بر روزی اضافه نمی کند. خداوند سبحان می فرماید: «با زبان های خود