سیری در عرفان عملی اسلام صفحه 55

آنکه اهل محبت خدا باشد، بر اطاعت خدا مواظبت دارد؛ زیرا تنها راه نزدیک شدن به خدا، اطاعت و پرهیز از گناه است. کسی که شیرینی محبت خدا را بچشد، خواستۀ او را برخواستۀ خود مقدم می دارد و از وسوسه های شیطان که دشمن اوست، پیروی نمی کند و خود را غرق شهوات و لذت های زودگذر دنیا نمی نماید.

5. عشق حقیقی و مجازی

عشق حقیقی نتیجۀ محبت روح به روح است و عشق مجازی، نتیجۀ محبت نفس به نفس. محبت نفوس به یکدیگر، مانند محبت حیوانات، به خاطر لذت بردن و ارضای غریزۀ شهوت است و چنین عشقی با عشق حقیقی فاصلۀ زیادی دارد؛ زیرا عشق حقیقی مربوط به نفوس پاک است که برای خدا و در راه خداست. چه بسا برخی از انسان ها به جهت پاکی نیت و دوری از حرام های الهی، ضمیرشان پاک و صاف شود و محبت خداوند را در درون خود بیابند و از این رو به مقاماتی از معنویت برسند که دیگران با آنها قابل مقایسه نباشند.

البته ممکن است حکمت ایجاد عشق مجازی، آنگاه که آلوده به فسق و گناه نشود، این باشد که دل از اندیشه و خواسته های پراکنده پاک شود و جز همت واحدی برای صاحب دل باقی نماند و همین موجب ارتقاء حال عاشق شده، به مرتبه ای که در آن هیچ گونه وابستگی وجود ندارد، برسد و سرانجام این عشق، به محبت خداوند متعال منتهی شود. چنین عشقی، مجاز و گذرگاهی است به سوی حقیقت محبت.(1)

چنان که گفته اند: «المجاز قنطره الحقیقه».