- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- و. آرامش قلب 119
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- الف. اهمیت نماز 121
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- الف. نفس اماره 143
- اشاره 143
- 1. مراتب نفس 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- اشاره 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- 1. توبه 169
- اشاره 169
- الف. معنای توبه 169
- مقامات عارفان 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- الف. معنای ورع 175
- 2. ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- الف. معنای زهد 177
- 3. زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- 4. فقر 183
- ب. اختلاف فقرا 183
- الف. معنای فقر 183
- ج. فقر و روایات 184
- الف. معنای صبر 188
- 5. صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- 6. توکل 194
- الف. معنای توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- 7. رضا 198
- الف. معنای رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- 1. محبت 202
- اشاره 202
- حالات عارفان 202
- اشاره 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- الف. معنای خوف 209
- ب. انواع خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- ه- . معنای رجا 214
- و. انواع رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- 3. شوق 217
- معنای شوق 217
- 4. انس و اطمینان 220
- الف. انس 220
- اشاره 223
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- 6. یقین 227
- الف. معنای یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
ملکوت، عالم امر است که همان عالم بالا است و در آنجا هر سبب و علتی فانی در فاعلیت حق تعالی است. کسی که با آن عالم آشنا شود، نحوۀ قیام وجود اشیاء به خدای متعال را درک می کند. در حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله آمده:
اگر شیطان ها بر گرد دل های آدمیان نمی چرخیدند، هر آینه ملکوت آسمان ها و زمین را می دیدند.(1)
شاهد این مطلب که خداوند سبحان ملکوت هستی را در دنیا به اهل یقین نشان می دهد این آیۀ شریفه است:
هرگز چنین نیست! اگر علم الیقین داشته باشید، حتماً دوزخ را خواهید دید و سپس آن را قطعاً به عین الیقین درمی یابید.(2)
7. رجعت به حق (لقاء الله)
خداوند متعال به بندگانش بشارت داده است که شب هجران او با وصال و ملاقاتش صبح خواهد شد و چشم قلبشان به دیدن انوار جمال و جلال الهی فروزان خواهد شد. این بشارت ها در آیات زیر نمایان است:
هرکس به ملاقات پروردگار خود امیدوار است، باید عمل صالح انجام دهد و در عبادت پروردگارش شریکی قرار ندهد.(3)
هرکس امیدوار ملاقات خداوند است [مطمئن باشد که]، اجل الهی فرا خواهد رسید.(4)
1- . مجلسی، بحار الانوار، ج6، ص163.
2- . «کَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْیَقِینِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِیمَ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَیْنَ الْیَقِینِ»؛ سورۀ تکاثر، آیات 5-7.
3- . «فَمَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا یُشْرِکْ بِعِبَادَهِ رَبِّهِ أَحَداً»؛ سورۀ کهف، آیۀ ١١٠.
4- . «مَنْ کَانَ یَرْجُو لِقَاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ»؛ سورۀ عنکبوت، آیۀ 5.