- پیش گفتار 1
- 1. نیاز به عرفان 3
- 3. راه های کسب معرفت 5
- 4. عرفان نظری 8
- 6. تفاوت عرفان عملی و اخلاق 9
- 7. جایگاه عرفان عملی 10
- 8. عارف کیست؟ 16
- 1. معنای سیر و سلوک 19
- 2. راه های سیر و سلوک 22
- 1. منشأ عرفان 27
- 1. معرفت حق 44
- 2. انسان و معرفت 47
- 3. عشق به حق 49
- 4. آثار عشق حق 52
- 5. عشق حقیقی و مجازی 55
- 7. رجعت به حق (لقاء الله) 59
- 8. یقین و مراتب آن 64
- 9. فناء فی الله 66
- 10. بقاء بالله 70
- 1. نقش نبوت در تحصیل معرفت 73
- 2. ولایت و نبوت 74
- 4. نقش ولایت ائمه علیهم السلام در کمال انسان 80
- 7. شرایط استاد 88
- 5. نیاز به استاد در سلوک الی الله 101
- 9. دوری از مرشدهای دروغین 104
- 10. نسخۀ طبیب روحانی 106
- اشاره 110
- 2. ذکر خدا 113
- اشاره 114
- الف. آماده شدن قلب 114
- 3. ثمرات ذکر خدا 114
- ب. مطیع شدن قلب 116
- ج. نورانیت قلب 117
- ه- . یقین 118
- 4. شرایط ذکر و ذاکر 119
- و. آرامش قلب 119
- 5. نماز بهترین ذکر خدا 121
- الف. اهمیت نماز 121
- ب. مقدمات نماز 122
- ج. توجه به حالات ائمه علیهم السلام در نماز 125
- د. حضور قلب 126
- ه- . اعمال نماز 132
- الف. نفس اماره 143
- اشاره 143
- 1. مراتب نفس 143
- ب. نفس لوامه 144
- ج. نفس مطمئنّه 145
- 2. تزکیۀ نفس 148
- 3. راه تزکیه 149
- 4. معنای ریاضت 151
- 5. ریاضت های مشروع 152
- اشاره 159
- 7. شرایط لازم در سلوک 159
- الف. مشارطه 160
- ب. مراقبه 161
- د. معاقبه 164
- ج. محاسبه 164
- ه- . مجاهده 165
- و. معاتبه 166
- اشاره 168
- 1. توبه 169
- الف. معنای توبه 169
- اشاره 169
- مقامات عارفان 169
- ب. شرایط توبه 170
- د. مراتب توبه 173
- ه- . پذیرش توبه 174
- 2. ورع 175
- الف. معنای ورع 175
- ب. درجات ورع 176
- الف. معنای زهد 177
- 3. زهد 177
- ب. ستایش زهد 179
- ج. درجات زهد 180
- ب. اختلاف فقرا 183
- الف. معنای فقر 183
- 4. فقر 183
- ج. فقر و روایات 184
- الف. معنای صبر 188
- 5. صبر 188
- ب. مراتب صبر 190
- ج. فضیلت صبر 191
- د. راه تحصیل صبر 192
- الف. معنای توکل 194
- 6. توکل 194
- ب. فضیلت توکل 195
- ج. درجات توکل 196
- 7. رضا 198
- الف. معنای رضا 198
- ب. فضیلت رضا 199
- حالات عارفان 202
- اشاره 202
- 1. محبت 202
- اشاره 202
- الف. محبت در قرآن و روایات 204
- ب. خداوند متعال، تنها محبوب حقیقی 205
- اشاره 208
- الف. معنای خوف 209
- ب. انواع خوف 209
- ج. درجات خوف 211
- د. فضیلت خوف 212
- ه- . معنای رجا 214
- و. انواع رجا 214
- ز. فضیلت رجا 216
- معنای شوق 217
- 3. شوق 217
- 4. انس و اطمینان 220
- الف. انس 220
- الف. مشاهدۀ قلبی در دنیا 223
- اشاره 223
- ب. مشاهدۀ قلبی در آخرت 224
- الف. معنای یقین 227
- 6. یقین 227
- ج. نشانه های اهل یقین 228
- د. مراتب یقین 231
حضرت
آیت الله سید حسین یعقوبی قائنی(1)رضوان
الله تعالی علیهم و هزاران انسان کامل دیگر پرورش یافتند و این همان وعدۀ پیامبر صلی الله علیه و آله است که فرمود: «علمای امت من از انبیای بنی اسرائیل افضل هستند».(2)
4. عرفان نظری
در مکتب انسان ساز اسلام، عارفان بزرگی تربیت شده اند که خداوند چشم دل آنها را به مشاهدۀ حقایق باز نموده است. آنها آنچه را در ملکوت هستی یافته اند، در گفته ها و نوشته های خود بازگو کرده اند و دانش عرفان نظری بر همین اساس شکل گرفته است. استاد مطهری می فرماید:
عرفان نظری به تفسیر هستی می پردازد و دربارۀ خدا و جهان و انسان بحث می نماید. عرفان در این بخش، خود مانند فلسفۀ الهی در مقام تفسیر و توضیح هستی است و همچنان که فلسفۀ الهی برای خود موضوع و مبادی و مسائل معرفی می کند، عرفان نیز موضوع و مسائل و مبادی معرفی می نماید، ولی البته فلسفه در استدلالات خود تنها به مبانی و اصول عقلی تکیه می کند و عرفان مبادی و اصولِ به اصطلاح کشفی(3)
را مایۀ استدلال قرار می دهد و آنگاه آنها را با زبان عقل توضیح می دهد. استدلالات عقلی فلسفی مانند مطالبی است که با زبانی نوشته شده باشد و با همان زبان اصلی
مطالعه شود، ولی استدلالات عرفانی مانند مطالبی است که از زبان دیگر ترجمه شده باشد.(4)
1- . استاد بزرگوار ما، حضرت آیت الله سید حسین یعقوبی قائنی، صاحب کتاب سفینه الصادقین.
2- . مجلسی، بحار الانوار، ج35، ص304.
3- . کشف: ظهور آنچه در خفا است. کشف را بر حسب رفع همۀ حجاب ها یا برخی از آنها مراتبی است. سجادی، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، ص657.
4- . مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ص89.