کتاب علم صفحه 5

فصل اول: ارکان علم

اشاره

به یقین یکی از بدیهی ترین حقایقی که برای بشر وجود دارد، بحث «علم» و «عالم شدن» می باشد. این یک واقعیت انکار ناپذیر است که انسان در مواردی به آگاهی و علم دست می یابد. هر تحلیلی که از پدیده ی علم و آگاهی بیان کنیم، یقیناً در بر دارنده ی عنصر کشف و کاشفیت خواهد بود؛ چون علم بدون ویژگی کاشفیت اصلاً علم نمی باشد.

بر این اساس باید دید که در هر عالم شدن چند واقعیت بدیهی وجود دارد. متکای ما در این توضیح، «وجدان» هر انسان عاقل در هنگام عالم شدن است.

معرّفی اجمالی ارکان چهارگانه

اشاره

اولین رکنی که در هر پدیده ی عالم شدن وجود دارد، شخص «عالم» است. مقصود از عالم همان کسی است که کشف و ظهور چیزی برای او صورت می پذیرد، بنابراین می توانیم او را «مکشوف له» بنامیم.

رکن دوم همان چیزی است که برای عالم، ظاهر و مکشوف می گردد، یعنی نسبت به او علم حاصل می شود. این رکن را می توانیم «مکشوف» نام دهیم. مقصود همان چیزی است که «معلوم» می گردد.

رکن سوم ظهور و مکشوفیتی است که برای عالم حادث می شود. این یک واقعیتی است که تا پیش از عالم شدن عالم وجود نداشته و در یک زمان حادث شده است. این