بررسی آثار تربیتی یاد خدا با تاکید بر اندیشه امام خمینی رحمه الله صفحه 14

از آنجا که ذکر و یاد خدا در زندگی انسان امری مهم و حیاتی و دارای آثار تربیتی است، این امر پیوندی مستقیم با سعادت و کمال انسان دارد. در قرآن کریم و روایات معصومان(ع) نیز بر این نکته تأکید شده است تا پرهیزکاران به یاری آن، دل های خویش را سیراب کنند و از آثار پرخیر و برکت آن بهره مند شوند. ذکر و یاد خدا مراتب و درجات گوناگونی دارد که برخی از آنها را بیان می کنیم:

یک _ ذکر لفظی

یک _ ذکر لفظی

ذکر لفظی و زبانی، پایین ترین مرتبه ذکر و یاد خداست. در آیات قرآن و روایات معصومان(ع) ذکرهای ویژه ای تعیین و بر گفتن آنها تأکید شده است، حتی در برخی روایت ها تأکید می شود، همان لفظ هایی که از معصومان رسیده، گفته شود.(1)

در قرآن کریم، خدای بزرگ درباره ذکر لفظی می فرماید:

وَ اذْکُرْ رَبّکَ فی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَ خِیفَهً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ اْلآصالِ وَ لا تَکُنْ مِنَ الْغافِلینَ. (اعراف: 205)

در دل خویش، پروردگارت را بامدادان و شام گاهان با تضرع و ترس و به گفتاری آرام نه بلند، یاد کن و از غافلان مباش.

صدر این آیه، درباره ذکر قلبی و ذیل آن، درباره ذکر لفظی و زبانی است. درباره عبارت «وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ» می گویند:

قول چیزی است که از حروف ترکیب می یابد و به وسیله نطق و بیان لفظی مطرح می گردد.(2)