- پیش گفتار 3
- 2. اهمیت موضوع 5
- 1. بیان مسئله 5
- اشاره 5
- فصل اول: کلیات 5
- 3. اهداف تحقیق 8
- 4. پرسش های پژوهش 8
- 5. پیشینه تحقیق 9
- الف) تربیت 11
- ب) یاد = ذکر 11
- 6. مفهوم شناسی 11
- اشاره 11
- اشاره 13
- ج) تفاوت ذکر با علم و خاطر 13
- د) مراتب ذکر و یاد خدا 13
- یک _ ذکر لفظی 14
- دو _ ذکر معنوی 16
- سه _ ذکر قلبی 17
- چهار _ ذکر عملی و یاد خدا در همه حال (رفتار و عملکرد) 19
- پنج _ یاد خدا هنگام معصیت 20
- اشاره 22
- الف) شناخت خدا و توجه به خویشتن 22
- اشاره 22
- 1. عوامل تقویت یاد خدا 22
- فصل دوم: عوامل تقویت و تضعیف یاد خدا 22
- ب) تحصیل محبت و یادآوری نعمت های الهی 25
- ج) مواظبت بر عمل 26
- د) پالایش دل 28
- ه_) سختی و مصیبت 28
- و) نقش عبادت در نهادینه سازی یاد خدا 29
- 2. عوامل تضعیف یاد خدا 32
- الف) پیروی از شیطان 32
- اشاره 32
- ب) پیروی از شهوات 33
- ج) دنیادوستی 34
- د) دوستی با منحرفان 37
- اشاره 38
- 1. آثار فردی یاد خدا 38
- اشاره 38
- فصل سوم: آثار و برکات یاد خدا 38
- اشاره 39
- آثار سلامت قلب 39
- اشاره 39
- الف) سلامت قلب 39
- یک _ آرامش دل 39
- اشاره 41
- دوم _ گذشته تاریک 41
- اول _ آینده تاریک و مبهم 41
- سوم _ ضعف در برابر عوامل مخالف 42
- چهارم _ احساس پوچی 42
- پنجم _ قدرنشناسی 42
- ششم _ بدگمانی ها و خیال های پوچ 42
- هشتم _ وحشت از مرگ 43
- هفتم _ دوستی دنیا 43
- دو _ حیات دل 44
- سه _ شفای دل 44
- ب) ایجاد بصیرت 45
- ج) تقویت ایمان 46
- د) خودیابی 47
- ه_) وارستگی از لذت های مادی 47
- و) دوری از نفاق 48
- ز) توفیق ترک گناه 49
- ح) استقامت ورزی 52
- ط) افزودن بر منزلت 52
- ی) غلبه بر نگرانی ها 53
- ک) زمینه سازی توبه 54
- ل) جلب نظر الهی و نصرت او 55
- م) قرب خدا 57
- اشاره 58
- 2. آثار خانوادگی یاد خدا 58
- الف) دوری اعضای خانواده از رفتارهای ناپسند 59
- ب) پایبندی به ارزش های اخلاقی 60
- ج) پیدایش محیط معنوی 60
- د) برقراری صفا و صمیمیت 61
- ه_) مشارکت در حل مشکلات 62
- و) تربیت فرزندان مؤمن 63
- 3. آثار اجتماعی یاد خدا 64
- اشاره 64
- الف) احساس مسئولیت در قبال وظایف اجتماعی 65
- ب) دفع بلا از جامعه 67
- ج) یاری و امداد الهی 68
- اشاره 69
- 4. آثار اخروی یاد خدا 69
- د) انواع امداد های الهی 69
- الف) رهایی از مرگ با صاعقه 69
- ب) رهایی از تشنگی سکرات مرگ 70
- د) رهایی و نجات از سختی های قبر 72
- ج) عامل مهربانی ملک الموت 72
- ه_) آمرزش گناه و افزایش ثواب 73
- و) سنگینی میزان اعمال 74
- ز) رهایی از دوزخ 75
- ح) ورود به بهشت 76
- ط) آباد کردن بهشت 77
- ی) علوّ درجات 78
- 1. پیامدهای فردی فراموشی یاد خدا 79
- اشاره 79
- اشاره 79
- الف) سنگ دلی 79
- فصل چهارم: آثار غفلت از یاد خدا 79
- ب) تسلط شیطان 82
- ج) زندگی تنگ در دنیا و کوری در قیامت 83
- د) مردودی در آزمون الهی و گرفتار شدن به عذاب 85
- ه_) خودفراموشی 86
- و) عادی شدن گناه و موفق نشدن به توبه 87
- ز) مرگ دل 88
- ح) حسرت در قیامت 89
- ط) ورود به جهنم 90
- الف) پیدایش بزهکاری و رشد انحراف های اجتماعی 91
- اشاره 91
- 2. پیامدهای اجتماعی غفلت از یاد خدا 91
- ب) سست شدن بنیاد خانواده 92
- ج) تجاوز به حقوق دیگران 94
- د) فروپاشی و سقوط جامعه 94
- 1. تأثیر یاد خدا در برنامه سازی 96
- فصل پنجم: نقش رسانه در ترویج و گسترش یاد خدا 96
- اشاره 96
- 2. تأثیر یاد خدا در برنامه ریزی های صداوسیما 97
- اشاره 99
- الف) نقاط قوّت در رسانه ملی 99
- 3. نقد و ارزیابی برنامه های پخش شده در رسانه ملی 99
- ب) نقاط ضعف در رسانه ملی 100
- 4. پیشنهادهای برنامه ای 102
- 5. معرفی سوژه ها 103
- کتاب نامه 106
حضرت امام خمینی رحمه الله نیز ذکر لفظی را مورد توجه قرار داده و می فرماید:
ذکر لسانی نیز محبوب و مطلوب است و انسان را بالاخره به حقیقت می رساند. لذا در اخبار و آثار از ذکر لسانی مدح عظیم شده و کمتر بابی مثل باب «ذکر» کثیرالحدیث است و در آیات شریفه کتاب کریم نیز بسیار از آن مدح شده، ولی غالب آنها منزل بر ذکر قلبی یا ذکر با روح است، ولی تذکر حق در هر مرتبه محبوب است.(1)
ایشان در جای دیگری نیز می فرماید:
از اینجا معلوم می شود که ذکر نطقی و زبانی که از تمام مراتب ذکر نازل تر است نیز مفید فایده است؛ زیرا اولاً زبان در این ذکر به وظیفه خود قیام کرده، گرچه قالب بی روحی باشد و ثانیاً اینکه ممکن است، این تذکر پس از مداومت و قیام به شرایط آن، اسباب بازشدن زبان قلب نیز شود.(2)
بنابراین، ذکر لفظی نیز سودمند و لازم است و در قرآن و روایات، ادعیه معصومان(ع) و سخنان امام خمینی رحمه الله از آن یاد شده است.
دو _ ذکر معنوی
دو _ ذکر معنوی
دومین مرتبه ذکر و یاد خدای متعالی، ذکر معنوی است؛ یعنی در حالی که انسان مشغول ذکر لفظی است، به معانی الفاظ هم توجه کند تا آثاری از این توجه در دل آشکار شود و دل را متأثر سازد.
علامه طباطبایی رحمه الله دراین باره می نویسد:
1- امام خمینی رحمه الله، چهل حدیث، مؤسسه نشر آثار امام خمینی رحمه الله، 1376، چ14، ص 293.
2- امام خمینی رحمه الله، چهل حدیث، مؤسسه نشر آثار امام خمینی رحمه الله، 1376، چ14، ص 292.