بررسی آثار تربیتی یاد خدا با تاکید بر اندیشه امام خمینی رحمه الله صفحه 19

چهار _ ذکر عملی و یاد خدا در همه حال (رفتار و عملکرد)

چهار _ ذکر عملی و یاد خدا در همه حال (رفتار و عملکرد)

مرتبه چهارم ذکر خدا، ذکر و یاد خدای متعالی در همه حال است، به گونه ای که این ذکر و یاد خدا در اعمال و رفتار انسان مؤثر باشد. همه اولیای الهی این نوع ذکر را برای خود لازم می دانند، به گونه ای که حتی یک لحظه غفلت از یاد خدا را گناه به شمار می آورند.

این مرتبه از ذکر و یاد خدا، مرحله «انقطاع الی الله» است که بنده در آن از همه چیز و همه کس جدا می شود و به پروردگار خویش می پیوندد و هیچ علاقه و میلی که مخالف با خواسته الهی و رضا و خشنودی او باشد، در وجود او نمی ماند. امام علی(ع) در نیایش شعبانیه می فرماید: «إِلهِی هَبْ لی کَمالَ الإِنْقِطاعِ إلَیکَ؛ خدایا انقطاع کامل به سوی خودت را بر من عنایت فرما».(1)

امام خمینی رحمه الله درباره این نوع ذکر بر این باور است:

اکمل و افضل تمام مراتب ذکر آن است که در نشئت مراتب انسان سازی باشد و حکمش به ظاهر و باطن و سرّ و علن جاری شود... و حرکات و سکنات چشم و زبان و دست و پا و اعمال سایر قوا و اعضا با ذکر حق انجام گیرند و برخلاف وظایف انجام امری ندهند؛ پس حرکات و سکنات آنها مفتوح و مختوم به ذکر حق شود.(2)

نبی مکرم اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله به ابوذر فرمود:

اُ ُعْبُدِاللهَ کَاَنَّکَ تَراهُ، وَ إِنْ لَم تَکُنْ تَراهُ ُ فَانَّهُ یراکَ.(3)

خدا را چنان عبادت کن که گویی او را می بینی، اگر تو او را نمی بینی، حتماً او تو را می بیند.

1- کتب ادعیه، مناجات شعبانیه.
2- چهل حدیث، ص 292.
3- بحارالانوار، ج 74، کتاب الروضه، باب 4، ص 76.