معرفت نفس و حشر صفحه 198

امور به سوی اوست. همچنان که ملکوت هر شیئ که مرتبه ی نورانی هر شیئ باشد به دست اوست و صورت اشیاء نیز به او رجعت و برگشت دارند.

وضع اهل بصیرت در این دنیا

مطلع باش عده ای از مردم هستند که امور آخرت و احوال آن را با چشم بصیرت مشاهده می کنند. در نزد آن ها شهود جنّت و اهل آن قبل از قیام ساعت محقق شده و احتیاج به رؤیت آن ها از طریق مرگ طبیعی و زوال حُجب از قلب شان نیست و حالشان قبل از موت مانند بعد از موت است. چنانچه خداوند در مورد محجوبان در روز قیامت می فرماید: «فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ»(1) از تو پرده ها را برطرف کردیم و چشم تو تیز و بینا شد. آخرت غطاء ندارد بلکه چشم غطاء و پرده دارد و اگر کسی همین حالا سعی کند غطائی نداشته باشد همین حالا آخرت را می بیند - و این کشفِ غطاء به جهت تغییر نشئه ی انسان از دنیا به آخرت است. وقتی چشم و گوش و حواس و نشئه ی آن ها تغییر کرد همه ی موجودات آسمان و زمین در حق آن فرد تغییر می کند و به یک معنا «جان چو دیگر شد جهان دیگر شود» زیرا برای موجودات دو نشئه هست، «نشئه ی دنیا» و «نشئه ی آخرت» و با توجه به این که هر حسی با محسوس خاص خود یک نوعِ واحدی هستند، در واقع یک وحدت را تشکیل می دهند منتها حواس این نشئه، محسوسات همین نشئه ی دنیایی را درک می کنند و حواس نشئه ی آخرت، محسوسات نشئه ی آخرت را درمی یابند. قول خداوند نیز اشاره به همین تغییر نشئه دارد که می فرماید: «یَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ غَیْرَ الْأَرْضِ وَ السَّماواتُ وَ بَرَزُوا لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ»(2) روزی که زمین غیر از این زمین می گردد و آسمان ها نیز، همگی برای خدای واحد قهار حاضر می شوند. و نیز فرمود: «نَحْنُ قَدَّرْنَا بَیْنَکُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِینَ * عَلَی أَن