- سخن ناشر 1
- اشاره 7
- واژه فلسفه 8
- واژه سوفیست 8
- اشاره 8
- اشاره 10
- 2. فلسفه به معنای هدف غایت حکمت 10
- تعریف اصطلاحی فلسفه 10
- 1. فلسفه به معنای شناخت 10
- تعریف فلسفه 12
- اشاره 15
- موضوع فلسفه 15
- روش فلسفه 16
- فوائد فلسفه 18
- غایت و فوائد فلسفه 18
- مبادی فلسفه 19
- مابعدالطبیعه( متافیزیک) 21
- اشاره 24
- تاریخچه و زمینه پیدایش فلسفه 24
- تاریخچه فلسفه اسلامی 25
- اهمیت تاریخ فلسفه 25
- تاریخ فلسفه 25
- مباحثی در باب فلسفه اسلامی 26
- رابطه فلسفه با سایر علوم 30
- کمکهای فلسفه به علوم 30
- اشاره 30
- 2. اثبات اصول موضوعه 31
- 1. اثبات موضوعات علوم 31
- کمک فلسفه به عرفان 32
- 2. تهیه زمینه های جدید برای تحلیل های فلسفی 32
- 1. اثبات مقدمه برخی از براهین 32
- کمک های علوم به فلسفه 32
- اشاره 32
- رابطه کلام و فلسفه 33
- کمکهای عرفان به فلسفه 33
- اشاره 37
- اشاره 38
- روش فلسفه مشاء 39
- 1. ابویوسف یعقوب کندی 40
- اشاره 40
- بنیان گذار مکتب فلسفی مشاء 40
- 2. ابو نصر فارابی 43
- 3. ابن سینا 44
- 1. مرحله تأسیس 45
- 3. فلسفه مشاء در مغرب زمین 45
- اشاره 45
- دوره ها و مراحل فلسفه مشاء 45
- 2. مرحله افول 45
- اشاره 48
- تعریف و روش فلسفه اشراق 48
- تاریخچه و زمینه پیدایش فلسفه اشراق 50
- بنیان گذار مکتب فلسفی اشراق 50
- 1. فلسفه مشاء 51
- منابع فلسفه اشراق 51
- اشاره 51
- 4. عرفان اسلامی 52
- 2. فلسفه ایران باستان 52
- 3. فلسفه یونان 52
- نسبت فلسفه اشراق با افلاطون 53
- 1. اصالت ماهیت و اعتباری بودن وجود 55
- اصول و مبانی فلسفه اشراق 55
- 2. نور و ظلمت 56
- الف) نورالانوار 56
- 4. اقسام نور جوهری 56
- اشاره 56
- 3. تقسیم نور به جوهر و عرض 56
- ج )نفوس یا انوار اسفهبدیه 57
- ب) عقول یا انوار قاهره 57
- 5. صور معلقه و اشباح مجرده 58
- 6. بساطت جسم 59
- روش کلامی 61
- اشاره 61
- فواید علم کلام 62
- مهم ترین مشرب های عمده کلامی 64
- عرفان در لغت واصطلاح 68
- اشاره 68
- موضوع عرفان 70
- اشاره 71
- هدف عرفان 71
- روش عرفان 71
- دوره های تاریخی تصوف و عرفان 71
- 1. تفاوت 73
- 2. اشتراک 73
- اشاره 76
- منابع حکمت متعالیه 77
- اشاره 77
- 3. عرفان 78
- 2. علم کلام 78
- صدرالمتالهین و آرای پیشینیان 79
- 4. فلسفه های پیشین 79
- اشاره 80
- 1. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه 80
- مهم ترین کتاب های ملاصدرا 80
- 2. کتاب الشواهد الربوبیه 81
- 3. کتاب مفاتیح الغیب 81
- اشاره 84
- مسائل هستی 85
- اشاره 85
- مسائل ویژه هستی 86
- احکام وجود و ماهیت 90
- واژه وجود 90
- اشاره 90
- بدیهی بودن مفهوم وجود( هستی) 91
- ماهیت 91
- دلیل بدیهی بودن مفهوم وجود 93
- زیادت وجود بر ماهیت در ذهن 93
- دلایل فیلسوفان بر زیادت وجود بر ماهیت 94
- اشاره 97
- اصالت وجود یا اصالت ماهیت 97
- نگاهی به تاریخچه مسئله 100
- دلایل اصالت وجود(مهم ترین دلیل) 102
- تقریر برهان اصالت ماهیت 103
- دلایل اصالت ماهیت (مهم ترین دلیل) 103
- تقریر برهان اصالت وجود 103
- تاریخچه بحث وجود ذهنی 106
- اشاره 106
- ایرادها و پاسخ ها درباره وجود ذهنی 107
- اشکال سوم 109
- اشاره 111
- 1. دلیل عقلی 112
- دلایل عقلی و نقلی متکلمان 112
- پاسخ فلاسفه اسلامی 113
- 2. دلیل نقلی 113
- ثابت و متغیّر 114
- نظرات گوناگون در ثابت و متغیّر 114
- اشاره 114
- 2. نظریه آتمیسم 115
- 3. نظریه ارسطو 115
- 4. نظریه ملاّ صدرا 116
- 5. نظریه هراکلیت (هرقلیطوس) 117
- اشاره 119
- اهمیت قانون علیت 119
- اشاره 119
- علیت 119
- 2. قانون علیت پایه و اساس دانش بشر 120
- اشاره 120
- منشاء انتزاع مفهوم علّیت 120
- 2. نظریه فطری (عقل محض) 121
- 3. نظریه حکمای مسلمان 122
- تعریف علّیت 122
- تحلیل علّیّت 123
- اشاره 124
- 1. نظریه حسّی (مادّی) 124
- مناط وملاک نیازمندی معلول به علّت چیست ؟ 124
- 2. نظریه حدوث زمانی 125
- 3. نظریه ماهوی 126
- 4. نظریه فقر وجودی (امکان فقری) 127
- سنخیّت علّی و معلولی 129
- اقسام علّت 130
- 1. نظریه مادّه گرایان 133
- تعریف 133
- اشاره 133
- اشاره 133
- 3. نظریه فیلسوفان مسلمان 134
- 2. نظریه متکلّمان مسلمان 134
- 4. نظریه ملاّ صدرا 134
- 1. راه ارسطویی یا «برهان حرکت» 135
- اثبات فلسفی واجب الوجود 135
- راه های فلسفی در اثبات واجب الوجود 135
- اشاره 135
- 3. راه صدرایی یا «برهان صدّیقین» 136
- 2. راه سینوی یا «برهان امکان و وجوب» 136
- 1. معیار احکام و صفات واجب الوجود 138
- احکام واجب الوجود 138
- 2. کیفیت صفات واجب 138
- 3. راه های شناخت صفات ثبوتی واجب الوجود 140
2. السفر بالحق فی الحق
3. السفر من الحق الخلق بالحق
4. السفر بالحق فی الخلق
من این کتاب را بر طبق چهار سفر عرفا به صورت چهار سفر عقلی مرتب ساختم (1). سفر نخست درباره وجود و عوارض ذاتی آن (امور عامه یا الهیات بالمعنی الاعم) سفر دوم درباره علم طبیعی و طبیعیات(جواهر و اعراض) سفر سوم در علم الهی( الهیات بالمعنی الاخص) و سفر چهارم درعلم النفس ومبدا و معاد آن؛ البته میان این چهار سفر و سفرهای چهارگانه عرفا مطابقت کامل وجود ندارد.
روش ملاصدرا در کتاب اسفار به این شرح است که در ابتدای هر مبحث به شیوه رایج در فلسفه، به ویژه فلسفه مشاء به ذکر و نقد اقوال فیلسوفان و متکلمان می پردازدو در انتهای مباحث از شیوه رایج فاصله می گیرد و مطالب خویش را به صورت رمزی و اجمالی بیان می کند و در بخش های بعدی مطالب خود را تفصیل بیش تری می دهد (2).
2. کتاب الشواهد الربوبیه
این کتاب حالت تلخیص و تلفیق گونه ای از مباحث کتاب الاسفار دارد. دراین کتاب ملاصدرا نظریات نهایی خویش را همراه با براهین لازم به اختصار ( و گاهی با توضیح بیشتر) بیان می کند و تفصیل مطالب و براهین مفصل و نقد آرای دیگران را به کتاب اسفار واگذار می کند.
3. کتاب مفاتیح الغیب
این کتاب نیز تلخیص مباحث اصلی حکمت متعالیه است؛ گرچه در آن« جنبه های قرآنی و استشهاد به آیات و روایات بیشتر است. هدف این کتاب کشف
1- (1) . حاشیه اسفار، ج1، ص13-18.
2- (2) . آیت الله جوادی آملی، شرح حکمت متعالیه، ج6، ص65-66 بخش یکم.