عقل و ایمان از دیدگاه ابن رشد، صدرالمتالهین شیرازی و ایمانوئل کانت صفحه 121

دادن به فکر و بررسی اندیشه های فلسفی نوعی تلاش و کوشش است که می تواند انسان را از جهل و نادانی نجات بخشد.

اتصال عقل بشری با عقل فعال

ابن رشد این قضیه را همان طور که ابن باجه و ابن طفیل قبل از وی قبول کرده بودند، می پذیرد و راه وصول را هم یکی روش ادراک عقلی و دیگری روش حدسی صوفیانه می داند. راه اول، طریق صوری است که اتصال عقل هیولانی پس از سیر به عقل فعال است و این امر مقدور است. راه دوم برای همه قابل دسترس نیست و از طرفی هم اصل تفکر و تدبر که در قرآن همه مؤمنان به آن ترغیب شده اند با این روش صوفیانه متناقض است. (1)

ایمان از دید ابن رشد

ابن رشد در مورد ایمان و اعتقاد و مراتب آن روی اشتراک لفظی تأکید می کند. عبارت او در این مورد چنین است:

«... فمن نظر هذه الکلمه (کلمه التوحید) وصدق هذین المعنین اللذین تضمنتها هذه الطریق الّتی و صفنا فهو المسلم الحقیقی الذی عقیدته العقیده الأسلامیه ومن لم تکن عقیدته مبنیه علی هذه الأدله وان صدّق بهذه الکلمه فهو مسلم مع المسلم الحقیقی بإشتراک الإسم». (2)

آن چه در این عبارت آمده به خوبی نشان می دهد که ابن رشد در باب ایمان و مراتب آن نیز به اشتراک لفظی باور دارد و هیچ گونه