عقل و ایمان از دیدگاه ابن رشد، صدرالمتالهین شیرازی و ایمانوئل کانت صفحه 215

ارزیابی کانت از مسیحیت

کانت با حذف اعتقاد مسیحی در مورد مکاشفه الهی (یعنی ظاهر شدن خدا در تاریخ بشر و کسب تجربه در مورد خدا از طریق حوادث و کلام الهی)، عقل را جانشین آن می سازد. (1)داستان های کتاب مقدس برای توده های بی اطلاع مفید است، زیرا می تواند امور اخلاقی را به طرز مؤثری به آنها تعلیم دهد. اما در مرحله نهایی، عقل کلی انسانی است که عالی ترین اصل حاکم شمرده می شود.

جالب توجه است که کانت در تمام موارد سعی می کند ایمان مسیحی را به تابعیت عقل درآورد و غیر دینی سازد. برنامه کتبی کانت هماهنگ ساختن ایمان مسیحی با طرز فکر غیر دینی جدید بود. کانت به دین سازمان یافته علاقه ای نداشت و هنگامی که کارکنان و دانشجویان دانشگاه کوینگسبرگ به طرف کلیسای دانشگاه راه پیمایی می کردند، با آنها همراهی می کرد. اما وقتی به در کلیسا می رسیدند، به آرامی از صف خارج می شد و به خانه می رفت.

نظر کانت در مورد نقش عقل در ایمان در واقع باقیمانده ای از عقل گرایی قرن هفدهم است. او معتقد بود که عقل به تنهایی می تواند وظایف انسان را تعیین کند. او اطمینان دارد که امر قاطع، کاملاً مشخص و قطعی و روشن است، امر قاطع، یا نوعی امر غرضی است، یا نشان دهنده الزامی است که از خارج به ما می رسد. در صورت دیگر عقل دیگر نمی تواند وظائف انسان را تعیین کند، زیرا حقیقتی را قبول دارد که بالاتر از عقل است. انسان منبع اقتدار خود نیست.