عقل و ایمان از دیدگاه ابن رشد، صدرالمتالهین شیرازی و ایمانوئل کانت صفحه 40

امیرالمؤمنین علیه السلام در تبیین ایمان می فرماید:

«الإیمان تصدیق بالجنان و اقرار باللسان وعملٌ بالارکان؛ ایمان تصدیق به قلب و اظهار و اعتراف به زبان و عمل به جوارح و اعضاست.» (1)

همان گونه که ملاحظه می شود، رکن اساسی ایمان در مفهوم لغوی آن، تصدیق و تسلیم است.

ریشه لاتینی ایمان « Fideism » که به معنای ایمان گرایی می باشد که در اصل « Faith-ism » بوده است. این کلمه ریشه لاتینی دارد و از FEE-day-ism گرفته شده است که واژه لاتینی Fides به معنای ایمان Faith می باشد.

ایمان نیز مانند عقل در اصطلاح، معانی متفاوتی دارد. درباره حقیقت ایمان دیدگاه های متفاوتی موجود است. که در این جا به پنج تعریف از ایمان اشاره می کنیم. این دیدگاه ها عبارتند از:

1. ایمان، عبارت است از تصدیق علمی؛ بر این اساس ایمان از مقوله معرفت است.

2. ایمان، عبارت است از تصدیق قلبی.

3. ایمان، عبارت است از التزام عملی به اوامر و نواهی شرعی.

4. ایمان، عبارت است از تصدیق قلبی و اقرار زبانی.

5. ایمان، عبارت است از تصدیق قلبی، اقرار زبانی و التزام عملی. (2)

مشهورترین اقوال میان متکلمان اسلامی، دیدگاه دوم است.

البته ایمان همیشه باید یک ایمان انتقادی باشد. ایمان انتقادی آن است که به صاحب ایمان اجازه می دهد و او را ملزم می کند که چشمان خود را به سوی همه نقدهایی که از سوی عقل، علم و فلسفه متوجه ایمان می شود،