فلسفه تاریخ صفحه 127

درس 9 و10:قانونمندی تاریخ از منظر وحی

اشاره

ابتدا باید گفت که قرآن مجید، کتاب فلسفی یا تاریخی نیست، بلکه کتاب هدایت است، ولی از آن جا که انسان ها را بر مبنای واقعیات هستی هدایت می کند، از لابه لای آیاتِ آن می توان بینش تاریخی این کتاب مقدس را به دست آورد. وقتی با این دیدگاه سراغ قرآن می رویم، می بینیم که در برخی آیات، «سنت» به عنوان روشی تغییرناپذیر معرفی شده و حکمتِ نقلِ داستان های جامعه ها و اقوام پیشین، عبرت آموزی از آنهاست.

هم چنین، انسان ها در آیات متعددی به «سیر فی الارض» دعوت شده اند تا از این رهگذر به تدبر در عاقبت کسانی بپردازند که آیات الهی را تکذیب کرده اند. بی گمان، چنین آیاتی نشانه آن است که از منظر قرآن، سنت ها و قوانین مشترکی در دل تاریخ قرار دارد که با توجه به آن می توان از سرگذشت پیشینیان عبرت آموخت و با تأمل در سرنوشت بد عصیان گران از دچار شدن به سوء عاقبت نجات یافت.

دلایل قانونمندی تاریخ در قرآن

اشاره

می توان آیات قرآن در باب قانون مندی جامعه و تاریخ را به گونه زیر دسته بندی کرد: