فلسفه تاریخ صفحه 206

زور و تزویر، به گونه ای جدی مقابله می کردند و هرگز فریب خدعه های اشراف و مستکبران عالم را نمی خوردند؛ با تهدید، تطمیع، تبعید و ترور نیز از صحنه خارج نشده و از رسالت الهی خود دست برنمی داشتند. از سوی دیگر، مسرفان، مترفان و کسانی که در شهوت رانی فرو رفته اند، دنیای حرام در کامشان شیرین آمده و از خوش گذارنی خود دست نمی کشیدند. ازاین رو، به صورت طبیعی بین آنان درگیری رخ می داد. به بیان دیگر،عزت و موقعیت اجتماعی اعیان، اشراف و اسراف پیشه گان در گرو ارزشمند بودن ثروت، مقام و سایر مواهب دنیوی است. اگر ارزش این امور در حد وسیله ای برای نیل به مواهب اخروی کاهش یابدوقیمت ذاتی خود را از دست بدهد،به صورت خودکار، موقعیت اجتماعی ملأ و مترف که خود را با دنیا زینت می دهند و چشم ها را خیره می کنند، از بین خواهد رفت. در حالی که پیامبران برای گسترش یکتاپرستی و بندگی خدا، تعلیم دستور دینی و تربیت اخلاقی مردم مبعوث شده اند و مردم را به آلت بودن دنیا و اصالت بخشیدن به حیات اخروی دعوت می کنند. بنابراین به صورت طبیعی، اوج دعوت انبیا در جامعه، موجب افول موقعیت اعیان و اشراف می گردد. ازاین رو، آنان به شدت با انبیا مبارزه می کردند و با انکار توحید، نبوت، معاد، کتب آسمانی و فضایل اخلاقی پیامبران، سعی در حفظ مکانت خویش و ادامه سیطره فرهنگی، سیاسی، نظامی و اقتصادی خود داشتند.

بنابراین، یکی از سنت های عام الهی در تاریخ، سنت درگیری متنعمان بی درد و خوش گذرانانِ دل بسته به دنیا با انبیاست.

ک) سنت امهال

از دیگر سنت های عام الهی، سنت امهال است؛ یعنی خدای متعال برای رعایت