فراتر از عرفان : خداشناسی فلسفی و عرفانی از نگاه وحی و عرفان صفحه 178

با توجه به آنچه گفتیم روشن است نصوصی که از تفکر درباره ذات خداوند نهی می کند بر اساس ملاک بسیار روشنی صادر شده، تمامی افراد را در بر می گیرد و هرگز صحیح نیست که درباره آن گفته شود:

النهی إرشادیّ متعلّق بمن لا یحسن الورود فی المسائل العقلیّه العمیقه.(1)

نهی از تفکر در ذات خداوند تنها بیانگر این است که کسی که مسائل عقلی عمیق را خوب نمی فهمد نباید در ذات خداوند تفکر کند.

فراترین درجه معرفت خداوند

مکتب معرفت بشری را پندار بر این است که هر چه اعتقاد به سعه وجودی خداوند فراتر رود معرفت کامل تر می باشد، در نظر ایشان انکار وجود مخلوقات و ماسوی اللّه ، و اعتقاد به انحصار وجود به ذات او و وحدت وجود فراترین مرتبه معرفت و شناخت محسوب می شود.

اما در مکتب وحی و معرفت الهی معصومین؟عهم؟ فراترین درجه معرفت خداوند و پایین ترین درجه آن یکی، یعنی همان علم به وجود اقدس او بوده، هر گونه تفکر در ذات خداوند اسباب ضلالت و گمراهی شمرده می شود، و ازدیاد معرفت و محبّت الهی جز از طریق تفکر و اندیشه در فعل و صنع و احسان و انعام الهی امکان پذیر نیست.

(باید توجه داشت که سیر تکاملی معرفت الهی تنها در مسیر تفکر در فعل او انجام می یابد و در درجات مختلف صبر و تسلیم و توکل و رضا و تفویض و خشوع و محبّت و...تجلّی می کند که سیر در این مسیر را پایانی