فراتر از عرفان : خداشناسی فلسفی و عرفانی از نگاه وحی و عرفان صفحه 212

استصحاب می کند؟! و معنای این استصحاب را در کجا باید جست؟! در اصول فقه یا در فلسفه یا جای دیگر؟!

6. در نظر اهل فلسفه "فعلیت صرف" ملاک "وجوب وجود" است، بنابراین به فعلیت صرف رسیدن ممکن الوجود مساوی با واجب الوجود شدن آن است!!

نادرستی اعتقاد به تولّد عقول مجرده از ذات متعالی خداوند

چنانکه گفتیم فلسفه می گوید: اولین چیزی که از ذات خدا پدید می آید بنابر قانون "وجوب سنخیت و همانندی علّت و معلول" باید شبیه خداوند باشد، و این واسطه بلکه واسطه های دیگری نیز باید در کار باشد تا کم کم امر صدور و پدید آمدن عالم ماده از ذات خداوند راست آید و خدا را ممکن شود که عالم مواد را وجود دهد.

"نهایه الحکمه" در این باره می نویسد:

إنّ الصادر الأوّل الذی یصدر من الواجب تعالی، عقل واحد هو أشرف موجود ممکن، وإنّه نوع منحصر فی فرد، وإذ کان أشرف وأقدم فی الوجود، فهو علّه لما دونه وواسطه فی الإیجاد وإنّ فیه أکثر من جهه واحده تصحّ صدور الکثیر منه، لکن الجهات الکثیره التی فیه لا تبلغ حدّاً یصحّ به صدور ما دون النشأه العقلیّه بما فیه من الکثره البالغه فمن الواجب أن یترتّب صدور العقول نزولاً إلی حدّ یحصل فیه من الجهات عدد یکافئ الکثره التی فی النشأه التی بعد العقل.(1)

اولین چیزی که از خداوند پدید می آید، موجود واحدی به نام عقل است و آن شریف ترین موجودی است که وجود آن ممکن است، و نوع آن یک فرد بیشتر ندارد. و چون در وجود شریف تر است علّت موجودات پایین تر از خود و واسطه در ایجاد آن ها می باشد.

این صادر اول دارای، جهات متعددی است که به واسطه آن جهات،