فراتر از عرفان : خداشناسی فلسفی و عرفانی از نگاه وحی و عرفان صفحه 286

خارجی است، باید دانست که هیچ عاقلی چنین سخنی نگفته و نسبت آن به منکران اصالت وجود اتهامی بیمورد، و ناشی بی اطلاعی از محل نزاع است.

و اگر مراد از اصالت ماهیت این است که متن واقعیت و عینیت عبارت است از ماهیات اشیاء بدون وجود آنها، و ماهیات اصلا در خارج وجود ندارند که باز هم منکران اصالت وجود هرگز چنین سخنی نمیگویند، بلکه تمام کلام در این است که وجود از معقولات ثانی بوده، و حکم عقل در باره هویات و اشیاء است، و خودش در خارج مصداقی مستقل از ذات و هویت خالق و مخلوقات او ندارد، آن چه وجود دارد همان خالق و مخلوق است، همان طور که "امکان وجود"از معقولات ثانی کلامی است، و وصف عقلی انسان و درخت و کوه و دریا می باشد، و خودش در خارج اصالت و واقعیتی در کنار انسان و درخت و کوه ودریا و... ندارد.

اصالت وجود (4)

آموزش فلسفه می نویسد:

واژه «ماهیت» که مصدر جعلی از «ما هو» (چیست؟) می باشد، در اصطلاح فلاسفه به صورت اسم مصدر (چیستی) به کار می رود، ولی با همان شرط تجرید از معنای «حدث» تا اینکه قابل حمل بر ذات باشد.

این واژه در فلسفه به دو صورت استعمال می شود که یکی از آنها اعم از دیگری است. اصطلاح خاص آن را به این صورت تعریف می کنند: «ما یقال فی جواب ما هو»، یعنی مفهومی که در پاسخ از سؤال درباره چیستی شیئی گفته می شود، و طبعاً در مورد موجوداتی به کار می رود که قابل شناخت ذهنی باشند... اما اصطلاح اعم آن را به این صورت تعریف می کنند: «ما به الشی ء هو هو» و آن را شامل حقیقت عینی وجود و شامل ذات مقدس الهی نیز می دانند...

در این مبحث منظور از واژه «ماهیت» همان اصطلاح اول است، ولی