فراتر از عرفان : خداشناسی فلسفی و عرفانی از نگاه وحی و عرفان صفحه 321

واقعیت داشته باشد، بلکه آنچه هست شی ء موجود است و بس.

مخفی نماند که خود اهل فلسفه و عرفان در تفسیر مدعای خود، حقیقت وجود را، به عدم تناهی در وجود تفسیر کرده، و مجموعه نامتناهی موجودات را حقیقت وجود و واجب الوجود می انگارند، و این خود اعترافی آشکار است بر اینکه ممکن نیست حقیقت وجود به نفس خود مصداق داشته باشد، چه اینکه مجموعه اشیای موجود هم، شی ء موجود است نه نفس وجود.

ملاصدرا و اصالت وجود

توضیح نظریه اصالت وجود صدرایی

فلسفه برای اثبات عینیت حقیقت وجود می گوید:

لمّا کانت حقیقه کل شیء هی خصوصیه وجوده التی یثبت له، فالوجود أولی من ذلک الشیء بأن یکون ذا حقیقه، کما أن البیاض أولی بکونه أبیض مما لیس ببیاض وعرض له البیاض. فالوجود بذاته موجود وسائر الأشیاء غیر الوجود لیست بذواتها موجوده، بل الوجودات العارضه لها.(1)

نسبت سفید بودن به "سفیدی"، از نسبت سفید بودن به چیزهایی که سفید نیستند و سفیدی بر آنها عارض می شود سزاوارتر است، و چون حقیقت هر چیزی همان خصوصیت وجود آن است که برایش ثابت می باشد، پس "وجود"، از آن چیز، بلکه از هر چیزی سزاوارتر به این است که دارای حقیقت باشد. پس وجود خودش موجود است، اما سایر اشیاء که غیر وجودند خودشان موجود نیستند بلکه وجود­های عارض بر آن­ها موجود است.