فراتر از عرفان : خداشناسی فلسفی و عرفانی از نگاه وحی و عرفان صفحه 507

می کند، و نه چیزی دیگر.

حضرت رضا علیه السلام می فرمایند:

«إرادته إحداثه لا غیر ذلک... فإراده الله تعالی هی الفعل لا غیر ذلک، یقول له: "کن"، فیکون. بلا لفظ ولا نطق بلسان ولا همه ولا تفکر».(1)

«اراده خداوند عز وجل تنها "احداث" و "ایجاد" و "فعل" اوست نه چیز دیگر... پس اراده او تبارک و تعالی جز فعل او چیزی نیست. درباره هر چیز تنها می گوید: "باش"، پس موجود می شود. بدون اینکه سخنی بر زبان راند یا تلفظ و تفکر و اندیشه ای داشته باشد».

آیا قدرت خدای تعالی به معنای مبدء بودن ذات او برای صدور اشیاء است؟!

بر اساس عقل و برهان و قرآن و سنت، فعل هر فاعلی غیر از خود آن فاعل است، و "قادر و مختار بودن" به معنای این است که فاعل بتواند فعلی را انجام داده یا ترک کند، نه این که ذاتش بدون توانایی بر فعل و ترک، مبدء تطور و تغیر و صورت پذیری به صور مختلف اشیاء باشد، اما "نهایه الحکمه" مانند همیشه کاملا بر عکس می نویسد:

«قدرته مبدئیّته لکل شیء سواه بذاته».(2)

نقدرت خدا، مبدئیت او به ذات خود است برای تمامی اشیا».

«إنّ قدرته تعالی هی مبدئیّته للإیجاد وعلّیته لما سواه وهی عین الذات المتعالیه».(3)

1- . عیون اخبار الرضا علیه السلام، 1/119؛ توحید، 147؛ بحار الأنوار، 4/137.
2- . طباطبایی، محمد حسین، نهایه الحکمه، 307.
3- . طباطبایی، محمد حسین، نهایه الحکمه، 326.