تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 101

ما در کتاب « بحوث هامّه فی المناهج التوحیدیه »(1) روش آنان را در تمسک به متشابهات توضیح داده ایم .

واضح است که چنین روشی بر خلاف روش و سیره عقلایی در کشف مرادات می باشد بلکه سیره و روش صحیح آن است طبق ضوابط جاریه در استظهارات و مکالمات عقلائیه که مخاطبان شرع انور می باشند عمل شود و با توجّه به این میزان هر کجا روایتی واضح المراد قائم شد به آن تمسک شود و در هر موردی که بحسب مدالیل عقلائیه و مدالیل کلام مراد واضح نبود آن کلام را مجمل و متشابه دانسته به محکمات و نصوص روشن مراجعه شود نه آنکه دلیل متشابه را به جهت سازگاری با مبانی فلسفی یا عرفانی أصل قرارداده و سائر ادلّه واضح الدلاله را تأویل و توجیه نمود .

نتیجه آن که تفسیر روایات و جمع بندی بین آنها ، قواعدی بر مبنای سیره عقلاء و قوانین شرعی دارد که مغایر با روش فلاسفه و صوفیه در برخورد و جمع بین روایات می باشد .

شبهۀ ششم : اختلاف سطح مخاطبین و نقد آن

معصومین علیهم السلام مسائلی مانند وحدت وجود را به جهت اختلاف سطح مخاطبین و عدم توانایی درک عموم مردم نتوانستند به همه ابلاغ کنند لذا آن دسته از روایاتی که مخاطب ائمه علیهم السلام عموم مؤمنین علیهم السلام بوده اند نباید مورد استدلال قرار گیرد ولی آن دست از روایاتی که مخاطب از خواص بوده یا امام علیه السلام مشغول دعا و مناجات بوده می تواند مورد استدلال قرار گیرد چون در این گونه روایات مانعی برای بیان حقایق نبوده .

جواب : مسائل اعتقادی بر دو قسم است :

1 _ مطالبی که علم و اعتقاد به آن بر هر مکلفی لازم است و عدم اطلاع از آن خدشه به ایمان شخص وارد می کند یالا اقلّ دارای اهمیت بسیار بالایی است که عدم آگاهی