تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 128

« إنّما الخواص المساویه للکم هی الثلاثه المذکوره أوّلاً وخاصه رابعه وهی قبول النهایه واللانهایه » .(1)

4 _ عن الإمام الرضا علیه السلام : فالحجاب بینه وبین خلقه لامتناعه مما یمکن فی ذواتهم ولإمکان ذواتهم مما یمتنع منه ذاته ولافتراق الصانع والمصنوع والربّ والمربوب والحادّ والمحدود .(2)

توضیح : آنچه که در حقیقت و ذات مخلوقات جریان دارد ، در حقیقت و ذات خالق تعالی ممتنع است ، چون اگر هر یک از خصوصیات و احکام مخلوق در ذات خالق تعالی جاری شود ، او نیز در همان جهت ، احکام و خواصّ مخلوقی به خود می گیرد ، یعنی حدوث ، افتقار ، ترکب و سایر خواصّ امکانی در او جاری می شود و این خلفِ خالقیت و غناء ذاتی حق تعالی است ، پس ذات و حقیقت او ، از تمام جهات متفاوت و متباین با مخلوقات می باشد .

دستۀ دهم

در طائفه ای از روایات وارده ، احکام و خصوصیات مخلوقات نام برده شده است و آن خصوصیات را از حق تعالی نفی کرده اند و برای آن دلیل عقلی اقامه نموده اند .

خصوصیاتی مانند زمان ، مکان ، حدود ، حرکت ، سکون ، جسمیت ، اجزاء و تبّعض و تبدلّ حالات و تغییر از حالی به حالی .

واضح است که که این گروه از احادیث دلالت تام بر مباینت ذاتی بین خالق تعالی با مخلوق می نماید زیرا هرگاه ویژگی های مذکور از ممکنات سلب شود دیگر حقیقت و ذاتی برای ممکن نخواهد ماند و سالبه بانتفاء موضوع خواهد شد پس هنگامی که حق تعالی با مخلوق در این امور متفاوت و متباین باشد یعنی در حقیقت و ذات با یکدیگر متباین و متغایر می باشند ، حال هر یک امور فوق الذکر را