تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 326

دیدگاه صوفیه « وحدت شخصی وجود »

استاد مطهری در بیان نظر صوفیه می گوید :

« نظر خاصّ عرفا این است که وجود واحد من جمیع الجهات است ، بسیط مطلق است ، هیچ کثرتی در آن نیست ، نه کثرت طولی و نه کثرت عرضی ، نه کثرت به شدّت وضعف و نه به غیر شدّت و ضعف ، حقیقتِ وجود منحصرا واحد است و آن خداست . وجود یعنی وجود حق غیر از حق هر چه هست وجود نیست ، نموداست و ظهور است ، هر چه را که شما از غیر حق ببینید ، آن وجود نیست ، واقعا هستی نیست ، هستی نماست ، حقیقت نیست ، رقیقت است .

به تعبیر خود عرفا مثل مظهری است که در آینه پیدا می شود . شما اگر یک شخصی را در اینجا ببینید و یک آینه ای در آنجا باشد و او را در آینه ببینید ، آن را که در آینه می بینید ، خودش برای خودش یک چیزی است ، ولی واقعیت این است که آن چیز عکس این شخص است ، ظل این شخص است ، نمی شود گفت او یک موجود است و این یک موجود دیگری .

او فقط ظهور این است و بس . به همین دلیل است که عارف وجود را از غیر حق سلب می کند و غیر حق را فقط نمود می داند و ظهور می داند و بس » .(1)