تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 458

بنابر این گفتار، باید تمام ظلمها و قبائحی که در عالم مشاهده می کنیم و عقل هر عاقلی آن را تقبیح می کند، نادیده بگیریم و همه را حسن بپنداریم و عقل را تعطیل نمائیم، زیرا همۀ آنها - العیاذ بالله - از شارع صادر شده است چون آنچه او انجام می دهد نیکو است . ابن عربی می نویسد :

«لا باطل فی الوجود إذ کان کلّ ما دخل فی الوجود من عین وحکم لله تعالی لا لغیره فلا عبث ولا باطل فی عین ولا حکم إذ لا فعل إلّا لله ولا فاعل إلّا الله ولا حکم إلّا الله ولا حاکم إلّا الله » .(1)

اگر کسی مانند اشاعره حسن و قبح عقلی را انکار کند و بگوید « الحسن ما حسّنه الشارع والقبیح ما قبّحه الشارع » نتائجی در پی خواهد داشت :

١- لزوم شناخت حق تعالی به امر شارع می شود و از حکم عقل به لزوم شکر منعم و دفع ضرر محتمل خارج می گردد که در نتیجه اشکال دور لازم می آید.

٣- لزوم بعث انبیاء و نصب ائمه علیهم السّلام منتفی می گردد و اگر چنانچه حق تعالی نبی و امام برای هدایت مردم معیّن نکند و آنان در گمراهی و ضلالت بمانند جایز خواهد بود.

5 - احکام شرعی اعتباریات محض خواهند بود و ریشه در تکوین نخواهند داشت و اعتباری شمرده می شوند و تابع مصالح و مفاسد نمی باشد پس قابل تغییر و دگرگونی می باشند و ثابت و مستمرّ نخواهند بود همچنین قضایای مهم اخلاقی مانند حسن عدل و امانتداری، احسان، جعلی و اعتباری می شوند و قابل تغییر می گردند و اگر شارع