تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 468

ما یستصغرون معه ما ینالهم منها حتّی انّهم لو خیّروا بعد الموت

الاختاروا أن یردّوا إلی البلایا لیزدادوا من الثواب .(1)

عن الإمام الصادق علیه السّلام :

انّ فقراء المسلمین یتقلّبون فی ریاض الجنّه قبل أغنیائهم بأربعین خریفاً .(2)

عنه علیه السّلام :

إنّ الله جلّ ثناؤه لیعتذر إلی عبده المؤمن المحوج فی الدنیا کما یعتذر الأخ إلی أخیه .(3)

پس در حقیقت، واقع این گونه مشقّت ها و رنج ها ، خیر است زیرا سر انجام آنها ثواب و جبران الهی است چنانکه از حضرت امیر علیه السّلام نقل کردیم «ما شرّ بشر بعده الجنّه».

نتیجه آنکه خدای متعال اموری را در عالم خلق فرموده که مردم آنها را شرّ تلقّی می کنند ولی واقع آنها خیر است مانند بیماریهای که کفّارۀ گناه مؤمن است و اموری را خلق فرموده که مردم آنها را خیر تلقّی می کنند ولی واقع آنها شرّ است مانند بسیاری از محرّماتی که برای آنان لذّت بخش و ملائم با هوای نفس است که ارتکاب آنها غضب و عذاب الهی را در پی دارد و این شرور را به اقتضای حکمتش آفریده است تا وسیلۀ آزمایش بندگان و سبب ثواب با عقاب آنان باشد.

4- برخی از رنج ها و مصیبت ها موجب تکامل انسان و رسیدن او به درجات عالی معنوی می شود. زیرا اولاً : آدمی در سختی ها به خدای خویش بیشتر توکل می کند و توحید در توکل را در عمل تجربه می کند در نتیجه ایمانش کامل تر می گردد.

ثانیاً : طبیعت بشر به گونه ای است که با دشواری و مشقّت مقاوم تر و با رفاه

1- البحار : 3، 71.
2- الکافی: 2، 260.
3- همان : 264.