تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 62

الأکابر فی مسأله أصاله الوجود واعتباریه الماهیّه حیث انقسم القوم فریقین : فریق یقول باصاله الوجود ویدحض اصاله الماهیه وفریق لا تجد هواده لدیه فی أصاله الماهیّه واعتباریّه الوجود » .(1)

بعد از ناتمام بودن ادّعای بداهت اصالت وجود نوبت به بررسی ادله ای که برای اثبات آن اقامه شده می رسد .

مهم ترین دلیل نظریۀ اصالت وجود و ارزیابی آن

دلیل اول : استاد جوادی آملی درباره این دلیل می گوید :

« مهمترین دلیلی که درباره اصالت وجود تاکنون ذکر شد همان دلیلی است که بر اساس اعتباری بودن ماهیّت من حیث هی واستواء نسبت آن به وجود و عدم مطرح می شود » .(2)

سبزواری این دلیل را این گونه بیان می کند :

کیف وبالکون عن استواء

قد خرجت قاطبه الأشیاء(3)_(4)

این دلیل بر دو مقدمه استوار است :

« 1 _ هر چیز غیر از وجود ، تنها به واسطه وجود تحقق می یابد یعنی موجودیتش به وجوداست و همچنین آثار آن چیز به واسطه وجود بر آن چیز مترتب می شود دلیل این مقدمه قاعده « الماهیه من حیث هی لیست إلاّ هی لا موجوده ولا معدومه » است . هر آنچه غیر وجود است ، من حیث هو هو ، یعنی از حیث ذاتش ، هیچ نیست جز ،

1- شرح کتاب المنطق : 4 ، ص 35 سید کمال حیدری .
2- رحیق مختوم بخش یکم از ج اول ص 449 .
3- شرح منظومه ، ج 2 ، ص 63 .
4- . اهمیت این وجه در نزد قائلین به اصالت وجود به اندازه ای است که علامه طباطبائی در نهایه الحکمه برای اثبات نظریه اصالت وجود ، فقط به همین وجه اکتفاء کرده است .