تاملی در نظریه اصالت وجود و وحدت وجود صفحه 99

و نصوص شرعی را به همان روش عقلائی حمل می نماید و حکم و نتیجه بر خلاف آن را غیر مطابق با واقع می داند نه آنکه اصرار بر صحّت نتیجه فلسفی و عرفانی نماید و ظواهر و نصوص را توجیه و تأویل کند .

افزون بر این ، حمل آیات و روایات بر نتائج فلسفی و عرفانی و سایر افکار و اندیشه ها موجب می شود که کتاب و سنّت سالم از تأویل و تحمیل آراء نماند و دستخوش تحریف معنوی گردد . و در سیره عقلاء هیچ گاه با کلام متکلّمی که با ظهور و نصّ با دیگران سخن گفته این چنین برخوردی نمی کنند .

علاوه آنکه اگر بخواهیم همه ظهورات و نصوصی که با اندیشه و رأی ما سازگار نیست را توجیه و تأویل نمائیم و بر خلاف ظاهر حمل کنیم لازم می آید متکلم علیم و حکیم در موارد فراوانی با الفاظی که ظهور در معنایی دارد سخن گفته باشد ولی خلافش را اراده کرده باشد بدون آنکه نصب قرینه نماید با اینکه مسأله از مسائل اعتقادی است و عدم بیان دقیق آن موجب گمراهی می شود .(1)

و روشن است اسناد این امر به متکلم عرفی ، هتک و اهانت به اوست چه برسد به شارع علیم و حکیمی که احاطه بر جمیع علوم را داشته و عهده دار امر هدایت بشر است .

شبهۀ پنجم : تعارض درونی روایات و نقد آن

گفته شده در بعضی از موارد روایات دارای معارض می باشد لذا باید با توجّه به روایات معارض ، ظواهر روایات را توجیه نمائیم و از تمسک به ظواهر ادلّه بدون توجیه آنها بپرهیزیم پس جمع بندی ادلّه در یک باب ضروری است .

جواب : جمع بندی ادلّه در یک موضوع امر صحیحی می باشد امّا چند صورت در آن متصور است .