کتابخانه بالقرآن

ستارگان هدایت : مناظره ای پیرامون ضرورت حجت الهی صفحه 32

صفحه 32

آیا استدلال به معرفت فطری برای اثبات ضرورت نبی، مصادره به مطلوب است؟

از حاضران: چون اثبات ضرورت حجت الهی از این طریق، مقدمه ای برای ورود به دین است، مطرح کردن مباحث درون دینی (معرفت در عالم ارواح و ذرّ)، اثبات دین به وسیله خود دین [و مصادره به مطلوب](1) خواهد بود.

باقرپورکاشانی: معرفت فطری امری است که هر کس در درون خود می یابد. کسی هم که انکار پروردگار می کند، اگر در حالت اضطرار و درماندگی قرار بگیرد، متوسل به پروردگار می شود.(2)

اما اینکه این معرفت در عالمی پیش از این عالم داده شده، متوقف بر شرع است.

شبهه عقل داشتن حیوانات و لزوم فرستادن پیامبر برای آن ها

دکتر امیر ضمیری: از دیدگاه شما، طبق این سه مقدمه بر خدا سزاوارتر است که در کنار فطرت و عقل، نمایندگانی را نیز بفرستد و اگر چنین نکند ترک اولی کرده و ترک اولی چون موجب نقص پروردگار و ناپسند است، پس بر خداوند واجب است که حجت خود را بفرستد. ولی با بیان یک مثالِ نقض، این وجوب برطرف می شود. حیوانات نیز مانند انسان ها عقل دارند و سزاوار است که برای

1- . مصادره به مطلوب (Petition de Principe) یعنی: قضیه ای را که اثبات آن مد نظر است، مقدمه استدلال قراردادن. به عبارت دیگر، چیزی را به وسیله خودش اثبات کردن، که البته دَوْری باطل و فاسد است.
2- . «وَ إِذا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاَّ إِیَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاکُمْ إِلَی الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَکانَ الْإِنْسانُ کَفُوراً؛ و هنگامی که در دریا ناراحتی و سختی به شما برسد، جز او همه کسانی را که [برای حل مشکلات خود] می خوانید، فراموش می کنید؛ ولی هنگامی که شما را با رساندن به خشکی نجات دهد، روی بر می گردانید؛ و انسان بسیار ناسپاس است» (اسراء: 67). «فَإِذا رَکِبُوا فِی الْفُلْکِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَی الْبَرِّ إِذا هُمْ یُشْرِکُونَ؛ هنگامی که سوار بر کشتی شوند، خدا را با اخلاص می خوانند [و غیر او را فراموش می کنند]، ولی هنگامی که خدا آنان را به خشکی رساند و نجات داد، باز شرک می ورزند» (عنکبوت: 65).