الدرر النبویه فی نقد آراء فلسفیه صفحه 119

شرح و بررسی

موضوع خلود (جاودان ماندن) در آتش از موضوعات قرآنی است. نمونه هایی از آیات در این باره چنین است:

«وَ مَن یَعْصِ اللهَ وَ رَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فَیهَا أَبَداً»؛ (1)

و هر که خدا و پیامبرش را عصیان کند، آتش دوزخ برای اوست و برای همیشه در آن خواهد ماند.

در این آیه درباره یِ عذابِ دائمی گناهکاران سخن به میان آمده است. واژه هایِ «خلود» و «اَبَد» به روشنی بر دوام عذاب تأکید دارند.

«إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْ أَنَّ لَهُم مَا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لیَِفْتَدُوا بِهِ مِنْ عَذَابِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ مَا تُقُبِّلَ مِنْهُمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ»؛ (2)

کسانی که کفر ورزیدند، اگر تمام آنچه در زمینست برای آنان باشد و مثل آن را [نیز] با آن [داشته باشند] تا به وسیله یِ آن، خود را از عذاب روز قیامت نجات دهند، از ایشان پذیرفته نمی شود و عذابی پُر درد خواهند داشت.

در این آیه عذاب به معنای درد و رنج و گرفتاری است و در آیات دیگر نیز این معنا را می توان یافت.

«یُرِیدُونَ أَن یَخْرُجُوا مِنَ النَّارِ وَ مَا هُم بِخَارِجِینَ مِنهْا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُقِیمٌ» (3)

می خواهند که از آتش بیرون آیند، در حالی که از آن بیرون آمدنی نیستند و برای آنان عذابی پایدار خواهد بود.

در این آیه، سه قرینه یِ روشن بر خلود وجود دارد:

1- سوره یِ جن (72)، آیه یِ 23
2- سوره یِ مائده (5)، آیه یِ 36
3- سوره یِ مائده (5)، آیه یِ 37