چه کسانی نمی فهمند؟!: گویا و رسا در نقد عرفان التقاطی و تفکرات یونانی صفحه 219

عقیده درست در توحید صفاتی این است: «صفات و کمالات مخلوقات هیچگونه سنخیتی با صفات و کمالات خداوند ندارند».

3. توحید افعالی:

با توجه به آموزه های خاندان عصمت و طهارت عَلَیهِمُ السَّلام دو معنای صحیح از توحید افعالی را می توان بیان نمود:

الف) هر فعلی که در جهان رخ می دهد تحت سلطنت خداوند متعال و مشیت و تقدیر اوست و هیچ فاعلی مستقل از او وجود ندارد.

اما باید توجه کرد که نفی استقلال از فعل موجودات در سخنان ائمه معصومین عَلَیهِمُ السَّلام به این معناست که انسان و دیگر موجودات با قدرت و توان الهی فعل خویش را انجام می دهند نه اینکه فاعل حقیقی خداست.

اینکه انسان با کارهای نیک خود پاداش می گیرد و با کارهای شر و بد خود عقوبت می شود دلیل این است که انسان فاعل فعل خویش است اما فعل خود را با مشیت الهی و قدرت و توان الهی انجام می دهد.

معنای مشیت الهی طبق آموزه های خاندان عصمت و طهارت عَلَیهِمُ السَّلام به این معناست که خداوند به فعل موجودات علم و آگاهی کامل دارد و هرگاه که اراده کند می تواند مانع از فعل انسان و دیگر موجودات شود.(1)

ب) همان گونه که خداوند متعال در ذات و صفات خویش یگانه است در فعل خود نیز یگانه و بی نظیر است.