- تعریف علم کلام 4
- موضوع علم کلام 6
- مبدأ و علل پیدایش علم کلام در اسلام 8
- بازتاب فکر جبر 22
- چرا به این دانش، «علم کلام» می گویند؟ 28
- علل تفرّق مسلمانان 32
- «قدریّه» کیانند؟ 44
- مطلع علم کلام 51
- مبدأ پیدایش عنوان قَدَر 56
- حسن بصری 69
- آراء و افکار حسن بصری 75
- حسن بصری و صفات خداوند «عزّ و جلّ» 76
- مبدأ پیدایش دیدگاه ها 81
- پیدایش خوارج 82
- پیدایش مرجئه 85
- بانی و مؤسّس این فکر، کیست؟ 88
- بیان عقائد مکتب مرجئه 91
- نظریّات پیرامون ایمان 93
- نامگذاری مرجئه 99
- رستاخیز دانش کلام 101
- معتزله 102
- الف) خاستگاه تاریخی 127
- عوامل تکوین و توسعه اعتزال 127
- ج) انگیزه های سیاسی و... 128
- ب) افکار وارداتی 128
- اسامی و عناوین مکتب اعتزال 131
- 1. المعتزله 131
- اشاره 131
- وجه تسمیه 132
- 1. اعتزالهم عن علی علیه السلام ... 133
- 2. کناره گیری از امامت و حکومت امام مجتبی علیه السلام 134
- 3. کناره گیری عامر از حسن بصری 136
- 2. اهل العدل و التّوحید 138
- بنیانگذاران و اصول اعتزال 138
- اشاره 138
- 5. الثّنویّه و المجوسیّه 138
- 3. اهل الحقّ 138
- 4. القدریّه 138
- تحلیل قواعد و یا ارکان چهارگانه 140
- عمرو بن عبید (80 _ 143 ق.) 146
- افکار و نظریات عمرو بن عبید 148
- آثار و تألیفات عمرو 150
- ابوالهذیل علاّف (135 _ 235 ق.) 150
- آثار و تألیفات ابوالهذیل 162
- «ابراهیم بن سیّار بن هانی النّظام» 163
- آثار و تألیفات نظّام 173
- نکات اشتراک و افتراق جهمیّه و معتزله 176
- ب) اصحاب حدیث 186
- صفات 193
- افکار وارداتی 196
- دیدگاه شیعه 202
- سیر کلام در قرن سوم 212
- 1. بُشر بن المعتمر 216
- اندیشه های کلامی _ فلسفی بزرگان معتزله 216
- 2. معمّر بن عباد السّخی 217
- 3. هشام بن عمرو القوطی 218
- 4. محمد بن عبد اللّه الاسکافی (متوفّای 240 ق.) 220
- 6. ابو علی محمد بن عبد الوهّاب الجبّائی (235 _ 303 ق.) 222
- دیدگاه های «معتزله» 224
- اصل اول: توحید 228
- صفات خداوند 229
- صفات افعال 233
- بخش دوم 234
- بخش سوم 240
- رؤیت خداوند در جهان آخرت 244
- اصل دوم: عدل 248
- اصل سوم: وعد و وعید 252
- اصل چهارم: المنزله بین المنزلتین 255
- اصل پنجم: امر به معروف و نهی از منکر 257
- ک_رام_یّ_ه 260
- م_ات_ری_دیّ_ه 265
- آراء ابوحنیفه 273
- اش_اع__ره 275
- سیری در نهضت کلامی شیعه 276
- آثار و تألیفات کلامی شیعه 289
- اعتقادات شیعه از نگاه شیخ صدوق(متوفّای 381 ق.) 303
- پرتوی از دیدگاه های شیخ مفید (متوفّای 413 ق.) 309
تقدیم به:
ساحت مبارک امیرالمؤمنین علی علیه السلام که دانش کلام، موجی از امواج دریای بیکران دانش اوست و نیز به دو فرزند بزرگوارش حضرت امام علی النّقی علیه السلام و حضرت امام حسن عسکری علیه السلام که بهشتستان غریب سامرّا به وجود بارگاه آن دو امام همام نور باران است.
اجر و پاداش این اثر _ اگر مرضی و مقبول خداوند باشد _ به روح پدر و مادرم که زلال محبّت به اهل بیت علیهم السلام را در وجودم جاری ساختند؛ و به برادرم شهیدم علی اکبر رنجبر و همه شهدای انقلاب اسلامی که جانشان را به پاس دفاع از حریم امامت و ولایت به جانان تسلیم نموده و گل وجودشان در گلستان انقلاب اسلامی پرپر گردید، تقدیم می کنم.