صفات خدا در کلام اسلامی و کلام مسیحی ( قرون وسطا ) صفحه 11

سلب صفات خلق از خالق را «تنزیه» می نامند.

تعطیل: مقصود از تعطیل در مباحث خداشناسی، تعطیل عقول از شناخت خداوند متعال می باشد؛ به این معنا که معتقد شویم عقل انسان نمی تواند خداوند را بشناسد. بنابراین نباید درباره خداوند به بحث و نظر پرداخت چون او بالاتر از عقول انسانها است و عقول توان درک او را ندارند؛ بنابراین بحث، فکر و نظر درباره او راهی به جز گمراهی ندارد.

علم کلام، علم تبیین و دفاع از عقاید است و این علم در امت های قبل از اسلام نیز شناخته شده بود. هم در کلام اسلامی و هم در کلام مسیحی مکاتب گوناگونی ظهور کردند که به بررسی معروف ترین آنها می پردازیم. در کلام اسلامی سه مکتب بیش از دیگر مکاتب معروف شده اند. که عبارتند از معتزله، اشاعره و امامیه.

معتزله

در صدر اسلام که علم کلام اسلامی تازه رواج یافته بود، امامان معصوم کلاس های درس داشتند ولی به علت سیاست حکومت های وقت نمی توانستند به طور علنی این دروس را برگزار کنند. در آن زمان یکی از کسانی که اجازه داشت به تحقیق در کلام بپردازد، «حسن بصری» بود که مجلس درس داشت و شاگردان زیادی برای کسب فیض نزد ایشان می آمدند. یکی از مسائل بسیار جنجال برانگیز در آن زمان «حکم مرتکب گناه کبیره» بود. خوارج، مرتکب گناه کبیره را کافر می دانستند ولی بعضی از مسلمانان، مرتکب گناه کبیره را مؤمن می دانستند. در چنین شرایطی واصل بن عطا که از شاگردان حسن بصری بود، رأی جدیدی ابراز کرد و گفت: «ایمان» اسم مدح بوده و عبارت از مجموعه صفات پسندیده