صفات خدا در کلام اسلامی و کلام مسیحی ( قرون وسطا ) صفحه 113

است، یکی از دانشمندان امامیه در قرن هفتم می باشد که احترام وافری بین علمای امامیه داشت. ایشان یک متکلم زبردست و توانا بود و مباحث بسیار پرثمری را مبتنی بر مکتب کلامی امامیه به یادگار گذاشته است.

1- قطب الدین و نفی تشبیه

بیشتر فرق بزرگ اسلامی، تعطیل و تشبیه را نفی می کنند و معتقدند که خداوند متعال را می توان در حد ظرفیت خودمان بشناسیم. به عبارت دیگر این طور نیست که اوصافی که ما هیچ درکی از قرآن برای خداوند ذکر کرده نداشته باشیم بلکه در حد وسعت خودمان از آن شناخت پیدا می کنیم. بعد از رحلت پیامبر اسلام گروهی پیدا شدند که به تعطیل گرویدند و گفتند عقل ما توان درک اوصاف خداوند را ندارد. آنها می گفتند که هر چه قرآن درباره خدا گفته شده باید پذیرفت و در آن جای هیچ گونه سؤال نیست. این گروه عقل انسانی را ناتوان تر از آن می دانست که بتواند درباره خداوند به تفکر بپردازد. گروهی نیز به تشبیه معتقد شدند و خداوند را مانند دیگر اشیاء پنداشتند، مثلاً بعضی از آنها برای خداوند اجزائی مانند اجزاء بدن انسان تصور می کردند و از آیه یَدُ اللّهِ فَوقَ أَیدِیهِم معنای لفظی آن را مراد می گرفتند و گمان می کردند خداوند نیز مانند ما جسم دارد.

اکثر فرقه های اسلامی در مخالفت به این تفکر پرداختند و آن را ردّ و محکوم کردند. اشاعره، معتزله و امامیه هر یک نسبت به خود این گونه عقاید را رد کرده و تصریح می کردند که هر کس این گونه فکر کند، مشرک است.

مرحوم رازی نیز مانند دیگر دانشمندان مسلمان به ردّ تشبیه