صفات خدا در کلام اسلامی و کلام مسیحی ( قرون وسطا ) صفحه 131

درک شود. البته منظور گرگریوس از تاریکی این است که خداوند برای فهم بشر تاریک است و مانند تاریکی برای بشر غیر قابل فهم و دست نیافتنی است.

شاید در نگاه اول به نظر برسد که گرگوریوس نیسایی درباره خداوند به دیدگاه تعطیل نزدیک شده است ولی منظور او از عدم درک خداوند تعطیلی مطلق عقول نیست؛ لذا معتقد است که با این که انسان شناخت حقیقی و واقعی از خداوند ندارد، ولی در هر صورت تصویری از اوست و خداوند غایت و سلطان مخلوقات و امتزاجی از لاهوت و ناسوت است.(1)

دیدگاه دیونیسیوس مجعول

اشاره

«دیونیسیوس مجعول» Pseudo Dionysius در اواخر قرن پنجم و نیمه نخست قرن ششم میلادی زندگی می کرد. او به دیونیسیوس آریوباغی (Dionysius Areopagus) نیز معروف است. او قرن ها به عنوان یک قدیس شناخته می شد و مورد احترام مسیحیان بود. از دیونیسیوس مجعول چهار رساله و ده نامه باقی مانده است. رساله های او عبارتند از:

اسماء الهی (De divins nominibus)

کلام باطنی (De mystica theologia)

سلسله مراتب آسمانی (De Coelesti hierarchia)

سلسله مراتب روحانیت یا کلیسایی (De Ecclestialical hierarchia)