صفات خدا در کلام اسلامی و کلام مسیحی ( قرون وسطا ) صفحه 51

در صفات خداوند، اشعری قبل این که از اوصاف الهی بحث کند، سعی دارد ثابت کند که خداوند هیچ شبیهی ندارد. همان طور که در قرآن کریم آمده. لَیسَ.. کَمِثلِهِ شَیءٌ... هیچ چیز مثل او نیست. او تلاش می کند شباهت را نفی کند و معتقد است هیچ چیز شبیه خداوند و نیز خداوند شبیه هیچ چیز نیست و برای این گفته خود دلیل هم می آورد.

زیرا اگر خداوند شبیه اشیاء باشد حکم او در حدوث حکم همان اشیایی که حادثند، خواهد بود و اگر خداوند شباهتی به اشیاء می داشت جز آن نبود که این شباهت یا از همه جهات بود یا از برخی جهات، اگر شباهت خداوند به اشیاء از همه جهات بود، لازم می آمد همانند آنها از هر جهت حادث باشد و نیز اگر این شباهت از برخی جهات بود لازم می آمد خداوند در همان جهت شباهت، حادث باشد، در حالی که محال است حادث، ازلی و قدیم باشد.(1)

1- دلیل اول اشعری بر زیادت

اشاره

همان طور که متذکر شدیم، اشعری در مسئله صفات به شدت با معتزله درگیر می شود و سعی می کند دلایلی بر ادعای خودش و ردّ معتزله اقامه کند. یکی از آن دلایل این است که می گوید:

اگر صفات خداوند متعال عین ذات باشد بایستی بتوان جای صفات و ذات را در عبارات تغییر داد. مثلاً به جای: «یا الله اغفرلی و ارحمنی» بگوئیم «یا علم الله اغفرلی و ارحمنی» و این مطلب باطل است. پس قول به عینیت هم باطل است.(2)