اندیشه اسلامی جلد 1 صفحه 2

بخش اول: انسان و ایمان

مقدمه

میان انسان، از جهت انسانیت و ایمان رابطه تنگاتنگ وجود دارد. به ویژه این که ثابت شده است که نفس و روح انسان، مجرد و غیرمادی است، پس ایمان که امری مجرد و معنوی است همسنخ نفس مجرد است، لذا هرجا که انسان وجود دارد ایمان نیز باید وجود داشته باشد و هرجا که ایمان وجود دارد پای انسان و جن در میان است(جن نیز مثل اِنس در انتخاب ایمان یا کفر آزاد است.)(1)

هر شخصی دو جنبه دارد: یکی ظاهر اوست که از آن به«بشر و آدم» تعبیر می شود. بشر از بَشَرَه که به معنای ظاهر است می باشد(2)(بشره به معنای پوست است)، چنان که پیامبر می فرماید:«أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ»(3) و آدم به معنای ادیم که به معنای چرم سرخ یا دباغی شده است می باشد.

و دیگر باطن اوست که همان نفس و روح است که از آن تعبیر به انسان، بلکه انسانیت و آدمیت می شود. انسان در اصل«اُنس» بوده است، چون الفت برقرار می نماید. بعضی گفته اند: آن، مأخوذ از نسیان که به معنای فراموشی است می باشد. قرآن درباره ی آدم(علیه السلام) می فرماید:« وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَی آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِیَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا»(4)؛ یقیناً پیش از این به آدم سفارش نمودیم(که از میوه آن درخت نخورد)، پس فراموش کرد و عزمی استوار برای او نیافتیم.

1- - جن، 3 و 1.
2- - حسن حسن زاده آملی، نصوص الحکم بر فصوص الحکم، ص 579، 1375.
3- - کهف، 110.
4- - طه، 115.