اندیشه های کلامی شیخ طوسی جلد 1 صفحه 232

درگذشتن، ستردن و ... .(1)

هرگاه کسی کاری انجام دهد و سپس آن را باطل کند، می گویند: «حبط عمله». جوهری می گوید: منظور از بطلان عمل، نابود شدن ثواب آن است. حبط در مورد هدر رفتن خون مقتول و بی آب شدن چاه آبی که دوباره به حال اول خود برنگردد نیز استعمال شده است.(2)

کلمه حبط در قرآن کریم به غیر عمل نسبت داده نشده است: «لئن أشرکت الیحبط عملک».(3)

معنای «گفر» در لغت، پوشاندن است. به کسی که زره خود را با لباس پوشانده باشد، می گویند: «قد کفر درعه). به زارع نیز کافر گفته می شود؛ زیرا او دانه را با خاک می پوشاند.(4)

احباط و تکفیر در اصطلاح متکلمان

اشاره

برای «احباط و تکفیر» تعریفهای مختلفی ذکر شده است؛ و لذا در اصطلاح متکلمان، این دو واژه به معانی مختلفی به کار رفته است که از میان این تعریفها، نمونه های زیر به لحاظ واجد بودن بعضی نکات، انتخاب شده است:

معنای اصطلاحی احباط

١. احباط آن است که هرگاه کسی گناه کبیره ای مرتکب شود، آن گناه کبیره تمام1.

1- فرهنگنامه قرآنی، ج 2، ص 639 و ج 3، ص 1222.
2- لسان العرب، چاپ بیروت، ج 7، ص272.
3- زمر/65
4- معجم مقاییس اللغه، ج 5، ص 191.