اندیشه های کلامی شیخ طوسی جلد 1 صفحه 242

یعنی اما آنها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، خداوند پاداش آنان رابطور کامل خواهد داد.

در این آیه شریفه خداوند متعال دادن پاداش کامل را برای صالحان مطلقاتضمین نموده است و آن را مشروط به حبط نشدن اعمال آنان نکرده است.بنابراین، حبط اعمال به آن صورتی که اهل اعتزال گفته اند، با آیه شریفه سازگاریندارد.

2. «فمن یعمل مثقال ذره خیرا یره، و من یعمل مثقال ذره شرا یره»؛(1) یعنی پس هرکس هموزن ذره ای کار خیر انجام دهد، آن را می بیند و هر کس هموزن ذره ای کار بدکند، آن را می بیند.

استدلال به این آیه شریفه به این بیان است که عموم آیه دلالت دارد که هیچطاعت و معصیتی انجام نمی شود مگر اینکه به آن جزا داده می شود.

ممکن است اشکال شود که عموم این آیه شریفه با آیات دیگری که دلالت براحباط دارد، تخصیص می خورد و بنابراین استدلال شیخ ناتمام است. پاسخ ایناست که شیخ او ظهور و دلالت آن دسته از آیاتی را که ادعا شده دلالت بر احباطدارد، نمی پذیرد و بر فرض اینکه ظهور در آن داشته باشد، به نظر ایشان چوناحباط از ناحیه عقل محال است، به ظاهری که مخالف حکم قطعی عقل استنباید حمل شود.(2)

اگر در آیاتی که برای جزای اعمال آمده است دقت شود، معلوم می شود کهخدای متعال در مورد تأثیر اعمال، همان روشی را دارد که عقلا در اجتماع انسانیخود دارند و آن روش مجازاتی است که کارهای نیک را جدا پاداش دهد و کارهایزشت را جداگانه کیفر کند؛ مگر در بعضی گناهان که باعث قطع رابطه مولویت وعبودیت از اصل می شود؛ مانند «کفر و ارتداد که در این موارد، تعبیر به حبط عمل95